Page 4 - 5. SINIF TÜRKÇE PARAGRAF - GİRİŞ YAYINLARI
P. 4

çok anlamlılık                                                          PARAGRAF TESTİ  1

          1  Sözcükler, dilimizin en küçük anlam birimleridir. Her söz-  3  Sözcük,  insanlar  arasında  anlaşmayı  sağlayan  dilin,
             cüğün bir anlamı vardır. Sözcükleri cümle içinde kullandı-  anlamlı en küçük parçasıdır. Sözcükler, temelde bir var-
             ğımızda onların hem gerçek anlamlarından hem de dilin   lık, kavram ya da eylemi karşılar; zamanla anlam geniş-
             kullanım sahası ve süreç içinde kazanmış oldukları diğer   lemesine uğrayarak değişik anlamlar kazanabilir. Çoğu
             anlamlarından yararlanırız. Bazı sözcüklerin birden fazla   sözcük kullanıldıkça, tarihsel, toplumsal gelişmelerin ve
             anlamı vardır. Bu anlam çeşitliliği farklı anlamlandırma-  bireysel özelliklerin etkisiyle anlam çerçevesini geniş-
             lara neden olacağından kelimeleri kullanırken daha özenli   letmiş, çok anlamlı duruma gelmiştir. Sözcükte anlam
             olmamızı gerektirirken sözcüklerin de çok anlamlılık özel-  değişmesi, anlam genişlemesi ya da mecazlaşma yoluyla
             liğini ön plana çıkarır.                              zaman içinde kazandıkları değişik anlamlara çok anlam-
                                                                   lılık denir. Anlam çerçevesinin genişleyerek çok anlamlı-
             Yukarıdaki parçaya göre aşağıdakilerden hangisi
             söylenemez?                                           lığın oluşmasında; kavramlar arasında benzerlik, yakınlık
                                                                   vb. ilgilere dayalı aktarmalar etkili olmuştur.
                GİRİŞ YAYINLARI
             A)  Dil,  büyüklü  küçüklü  birçok  anlam  biriminden  oluş-
                maktadır.                                          Yukarıdaki parçayla ilgili aşağıdakilerden hangisi
                                                                   söylenemez?
             B)  Sözcüklerin birden fazla anlamının olması, farklı yo-
                rumların önünü açabilir.                           A)  Tanımlamadan yararlanılmıştır.
             C)  Bir sözcüğü anlamak için onun sözlükteki karşılığını   B)  Örneklendirme kullanılmıştır.
                bilmek yeterlidir.                                 C)  Tartışmacı anlatım biçiminden yararlanılmıştır.
             D)  Sözcükler  zamanla  kullanıma  bağlı  olarak  anlam   D)  Karşılaştırmadan yararlanılmıştır.
                farklılıkları yaşayabilir.











                                                                4  Kelimelerin  zihinde  oluşturduğu  çağrışımlar  onların
                                                                   anlamlarıdır. Herhangi bir söz dizimsel yapı içinde yer
                                                                   almadığında bir sözcüğün zihindeki karşılığı birden fazla
                                                                   olabilir. Bir kelimenin birden fazla anlama gelme özel-
          2  Anlamlı sözcükler bir işi, hareketi, durumu, duyguyu,   liğine çok anlamlılık denir. Çok anlamlılık, sözcüklerin
             düşünceyi,  soyut  ya  da  somut  bir  varlığı  ifade  eder.   zaman içinde kullanıma bağlı olarak anlam genişleme-
             Örneğin “geldi, okuyor, sıcak, mutluluk, kolay, elma, ülke”   lerine uğramaları ve benzerlik, farklılık gibi yönlerden ilk
             ifadeleri anlam sınırları belli olan kavramların karşılığı-  anlamından farklı anlamlar kazanmaları sonucu oluşur.
             dır. “Ve, ile, için, kadar, ama, fakat, lakin, meğer, çünkü”   Bu durum özellikle Türkçe gibi kökeni çok eski zamanlara
             gibi görevli sözcükler ise diğer sözcükler arasında çeşitli   dayanan dillerde sıkça görülür. Çünkü bir sözcüğün yeni
             anlam ilgileri kurarak bunların cümle içinde kullanılmala-  bir anlam kazanabilmesi için onun yalnız belli kişilerce
             rına yardımcı olur.                                   değil, toplumca söz konusu yeni anlamda kullanılması
                                                                   gerekir. Bu kullanım yaygınlığına erişmek için de uzun
             Aşağıdakilerden hangisi bu parçanın yazılma amacı
             olabilir?                                             zaman gereklidir.
                                                                   Yukarıdaki parçada aşağıdaki sorulardan hangisinin
             A)  Günlük hayatta sıklıkla kullanılan kalıp ifadelerin iş-
                levini açıklamak                                   cevabı yoktur?
             B)  Sözcüklerin iletişimdeki yerini ve önemini belirtmek  A)  Çok anlamlılık nedir?
             C)  Yakın  anlamlı  gibi  görünen  sözcüklerin  anlamsal   B)  Sözcüğün yeni anlam kazanabilmesi için ne gerekir?
                farklarına  değinerek  dilsel  kullanımdaki  yanlışların   C)  Çok anlamlılığın oluşumunda etkili olan etmenler ne-
                önüne geçmek                                          lerdir?
             D)  Sözcüklerin tek başlarına veya söz diziminde kulla-  D)  Kelimelerin asıl anlamlarını bulmak için nasıl bir yol
                nımlarına göre işlevlerini açıklamak                  izlenmelidir?

                                                                                 Giriş Yayınları / 5. Sınıf Türkçe  3
   1   2   3   4   5   6   7   8   9