Page 6 - 5. SINIF TÜRKÇE PARAGRAF - GİRİŞ YAYINLARI

PARAGRAF TESTİ 3 SÖZ SanaTlaRı

5 7 Zıtlık; birbirine karşıtlık barındıran iki düşünce, duygu ve

I� Benzetme edatı ve benzetme yönünün de bulunduğu düş arasındaki nitelikleri ve benzerlikleri bir arada söyle-
benzetmelere “tam benzetme” denir. mektir. Zıtlık sanatına bir şeyin birbirine karşıt görünen
özelliklerini bulup çıkarmak da girer. Zıtlık sanatında bir
II� Bu iki ögenin taşıdığı ortak özelliklere, benzetme yönü ifadede anlamca birbirinin zıddı iki duygunun, düşünce-
denir. nin ve düşün bulunmasına yer verilir. Birbirine karşıt olan
III� Benzetme, aralarında bağ bulunan iki şeyden zayıf kavramlar, sözcükler bir beyit veya bir mısrada bir arada
olanın güçlü olana benzetilmesi sanatıdır. kullanılır. Divan şiirinde ve cumhuriyet şiirinde sık kulla-
IV� Benzetmeler kurulurken benzetme edatından da fay- nılan bir sanattır.
dalanılabilir. Bu parçadan yola çıkarak aşağıdakilerin hangisine
V� Özellikçe zayıf olan unsura benzeyen, güçlü olana da ulaşılamaz?
GİRİŞ YAYINLARI
kendisine benzetilen adı verilir. A) Bir kavram hakkında bilgi verilmiştir.
VI� Benzetmenin bu iki ögesi, temel ögeler olarak adlan- B) Tanım yapılarak konuya giriş yapılmıştır.
dırılır. C) Farklı anlaşılmalara yol açmayacak ifadelere yer ve-
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden anlamlı bir rilmiştir.
paragraf oluşturulmak istenirse sıralama aşağıdaki- D) İki kavram arasındaki benzerlikler dile getirilmiştir.
lerden hangisindeki gibi olur?

A) III – V – VI – II – IV – I
B) I – III – V – II – IV – VI
C) V – II – VI – IV – III – I
D) IV – I – III – V – II – VI

8 (I) Bir şeyi olduğundan pek çok ve pek az gösterip yap-
mak ya da olamayacağı bir şekilde anlatmak o sözün
etkisini güçlendirmek amacıyla yapılıyorsa abartma
6 İnsan özelliği verilen varlıkları konuşturma sanatına intak sanatı yapılmış olur. (II) Bu anlatım nükteli ve zarif olma-
denir. İntak sanatında mutlaka kişileştirme bulunur çünkü lıdır, aşırı soğuk olmamalıdır. (III) Olduğundan çok veya
canlı olup konuşan tek varlık insandır. Hayvanlara, hayali noksan gösterilen bir varlığı veya durumu anlatırken
yaratıklara ve canlı olmayan varlıklara insanın konuşma abartmaya başvurulur. (IV) Bir şeyin olduğundan çok
özelliğinin aktarılması ile yapılır. İntak, konuşma özelliği gösterilmesinin gayesi o şeyin etkisini güçlendirmektir.
olmayan varlıkları konuşturma sanatıdır. Yoğun olarak (V) Bir olay ya da bir varlık insanı olağan dışında etkile-
benzetme ile birlikte kullanılırken tek başına da kullanıl- diğinde insanda olağan dışı bir heyecan meydana gelir-
dığı görülür. Konuşturma, teşhis sanatının bir alt dalıdır. ken insan yaşadığı bu heyecanın etkisiyle olayları ya da
Bu sanat yetenekli ve zeki bir kişi tarafından yapıldığında varlıkları büyültür ya da küçültür. (VI) Abartma bir fiilin,
güzel bir ifade ortaya çıkarken bunun tam tersi bir durum niteliğin veya durumun gerçekleşmesi güç hatta olası
olduğunda söz ve hareket verilmek istenen cansızlar gözükmeyen dereceye yükseltilmesiyle yapılır.
daha da cansızlaşır.
Parçanın numaralanmış cümleleriyle ilgili aşağıdaki-
Yukarıdaki parçada aşağıdaki sorulardan hangisinin lerden hangisi söylenemez?
cevabı yoktur?
A) I. cümle koşul anlamı taşımaktadır.
A) İntak sanatı hangi varlıklar üzerinde uygulanabilir? B) II ve V. cümlelerde gereklilik anlamı vardır.
B) İntak sanatı hangi sanatla birlikte kullanılır? C) IV. cümle, kendinden önceki cümledeki yargının
C) Kişileştirme ve konuşturma sanatları arasında nasıl amacını ortaya koymaktadır.
bir ilişki vardır? D) VI. cümlede, “Parçada konu edilen söz sanatı nasıl
D) İntak, ilk ne zaman ve hangi eserde kullanılmıştır? yapılır?” sorusunun cevabı vardır.

8 Giriş Yayınları / 5. Sınıf Türkçe