Page 9 - 5. SINIF TÜRKÇE PARAGRAF - GİRİŞ YAYINLARI
P. 9
PARAGRAF TESTİ 6 CÜmlEDE anlam
5 Karşılaştırma cümleleri farklı iki durumun ya da kavramın 7 Bir paragrafta ya da bir cümlede konunun çok daha iyi
belli bir nitelikle ilgili olarak birbirlerine karşı durumlarını bir şekilde anlaşılabilmesi için, gerekli olan örneklerinin
belirten cümlelerdir. Bu cümlelerde “kıyaslanan” iki duru- verildiği cümlelere örneklendirme cümlesi denmektedir.
mun benzer veya farklı yönleri ortaya konulur. Karşılaş- Böyle cümleler sayesinde konu daha anlamlı hale gelir
tırma cümlelerinde “göre, kadar, daha, buna karşılık, öte ve anlatılmak istenen anlaşılır. Anlatılan konu ile ilgili bu
yandan, -ken vb.” kelime ve eklere sıkça rastlanır. şekilde durumun çok daha iyi bir biçimde anlaşılabilmesi
Yukarıdaki parça aşağıdaki sorulardan hangisine adına, örneklendirme cümleleri oluşturulur. Örneklen-
karşılık olarak yazılmış olabilir? dirme yaparken cümle içerisinde bir ya da birden fazla
örnek kullanılabilir. Bu durum cümleye bağlı olarak deği-
A) Birden fazla varlığı kıyaslarken cümlelerin nesnel ya şir. Mesela bazı cümleleri bir tane örneklendirme yaparak
da öznel kurulması anlatımı nasıl etkiler? anlatabiliriz. Ancak bazı cümleleri daha iyi anlatabilmek
B) Cümleler arasında kıyas yapmanın anlatıma ne gibi için ise birden fazla örneklendirme yapmamız gerekebilir.
GİRİŞ YAYINLARI
bir katkısı vardır? Yukarıdaki parçaya göre örneklendirme cümlesi kul-
C) Karşılaştırmanın benzetmeden farkları nelerdir? lanmadaki amaç aşağıdakilerden hangisidir?
D) Bir parçadaki karşılaştırma cümleleri nasıl tespit edi- A) Birden fazla örnek kullanarak okurun bakış açısını
lebilir? genişletmek
B) Okura iletilmek istenen mesajın daha net anlaşılma-
sını sağlamak
C) Anlatımdaki sıradanlığı kırarak okurun metne olan
ilgisini artırmak
D) Anlatılanların gereksiz yere uzatılmasının önüne geç-
mek
6 I. METİN 8 Benzetme cümlelerinde güçsüz olan güçlü olana ben-
Bir olayı ya da durumu veya bir şeyin özelliklerini oldu- zetilir. Bu nedenle benzetme cümlelerinde doğadaki
ğundan daha büyük ya da küçük göstermeye abartma unsurlardan yardım alınır. Benzetme edatı olarak “gibi”
denir. Abartma cümleleri ile bir durumu çok daha ve “kadar” edatları kullanılır. “Gibi” bir nispet, “kadar” bir
yüksek ya da daha düşük bir seviyede gösterebiliriz. ölçü ifade etmektedir. Benzetme cümlelerinde benzeyen,
Örneğin “Sabahtan beri bu ağır çuvalları kaldırıp indir- benzetilen ve benzetme edatı ayrı ayrı incelenir. Güç-
mekten belimiz koptu.” cümlesinde kişi, gün boyu çok lünün güçsüze benzetilmesi mantık hatası olduğundan
yorulduklarını “belimiz koptu” şeklinde abartarak dile anlatım bozukluğuna neden olur. Bu nedenle güçsüzün
getirmiştir. güçlüye benzetilmesi gerekir. En çok koç, koyun, aslan
gibi hayvanlar özelliklerine göre benzetilen ögeler olarak
II. METİN
cümlede yerini alır. Şiirlerde ya da düzyazılarda insanla-
Karşılaştırma cümleleri en az iki varlığın benzer veya rın yüzü, kaşı, gözü, kirpikleri ve kaşları da çeşitli doğal
farklı yönlerini ortaya koymaları yönünden diğer cüm- unsurlara benzetilmektedir.
lelerden ayırt edilir. Karşılaştırma cümlelerinde “göre, Parçada benzetmeyle ilgili aşağıdakilerden hangi-
kadar, daha, buna karşılık, öte yandan, -ken” gibi sine değinilmemiştir?
kelime ve ekler sıklıkla kullanılır.
A) Benzetme yapılırken kullanılan edatların hangileri ol-
Yukarıdaki parçalarla ilgili aşağıdaki özelliklerden duğuna
hangisinin ortak olduğu söylenebilir? B) Benzetme yapılan unsurlar arasında nasıl bir ilişki ol-
A) Tanımlamadan yararlanma ması gerektiğine
B) Öznel anlatımla oluşturulma C) Benzetme yapmanın metne nasıl bir katkısı olduğuna
C) Açıklamadan yararlanma D) Hangi durumlarda benzetmelerde mantıksal bir yan-
D) Bir olaydan bahsetme lışlıktan söz edilebileceğine
14 Giriş Yayınları / 5. Sınıf Türkçe
