Page 8 - 5. SINIF TÜRKÇE PARAGRAF - GİRİŞ YAYINLARI

PARAGRAF TESTİ 5 SÖZ GRUPlaRınDa anlam

5 Atasözleri bir ulusun ortak düşünce, inanış ve tutumuyla 7 Genellikle kim tarafından söylendiği bilinen ve aydınlar
belirmiş kalıp ifadelerin önemli bir bölümünü oluşturan arasında yaygın olan geniş anlamlı kısa sözlere özde-
sözlerdir. (I) Belli bir kalıp içinde belli sözcüklerle söyle- yiş denir. Özdeyişler kişisel ürünlerdir ve ulusal nitelik
nen atasözleri ataların uzun yıllara dayanan deneyimle- taşımazlar. Atasözleri ise ulusal ürünlerdir. Özdeyişlerle
riyle oluşmuş bilgiyi kalıp bir ifade ile öğüt olarak kural- atasözleri, anlamlarındaki yoğunluk ve söylenişlerin-
laştıran sözlerdir. (II) Ele aldıkları konular bakımından deki kısalık bakımından birbirine benzemektedir. Amaç
çok çeşitlilik gösteren atasözleri toplumsal değerlerden yönünden de bu iki tür söylenilmek istenileni kısa ve
bağımsız değildir. (III) Atasözlerinde dostluk, iyilik, sabır, özlü biçimde belirtmektedir. Her iki türde de etkileyici
sebat, azim, bağışlama, fedakârlık, aşk, sevgi, ihtiyat, ve sanatlı bir anlatım kullanılmaktadır. Özdeyişlerin ata-
başkalarını düşünmek, hayata bağlılık gibi konular yücel- sözlerinden ayrılan yönü, kişisel yaratı ürünü olmalarıdır.
tilirken cimrilik, yalancılık, suçu kabul etmemek, eleştiriye Çeşitli görüşlere göre özdeyişlerin söyleyenleri unutul-
tahammülsüzlük, ihtiyatsızlık, öfke, nankörlük gibi konular muş olanlar zamanla atasözü değeri kazanmıştır. Her iki
GİRİŞ YAYINLARI
yerilmiştir. (IV) Toplum yaşamını oluşturan ögeler, kader tür arasındaki fark ise atasözlerinin söyleyeni belli olma-
düşüncesi, Allah anlayışı, eğitim, ekonomi gibi çok geniş yıp özdeyişlerin söyleyeninin belli olmasıdır.
bir alan atasözlerinin konusudur.
Parçaya göre aşağıdakilerden hangisi atasözlerinin
Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense numaralan- özdeyişlerinden farklı olduğunu göstermektedir?
mış cümlelerden hangisi ikinci paragrafın başlangıcı A) Millî nitelikli söz grupları olmaları
olur?
B) Sanatlı bir anlatımın tercih edilmesi
A) I B) II C) III D) IV
C) Söyleyenlerinin belli olması
D) Derin anlam ve kısa anlatımla oluşturulmaları

6 İkileme; anlatım gücünü artırmak, anlamı pekiştirmek,
kavramı zenginleştirmek amacıyla, aynı sözcüğün tek-
rar edilmesi veya anlamları birbirine yakın yahut karşıt
olan ya da sesleri birbirini andıran iki sözcüğün yan yana 8 (I) Kalıplaşmış söz gruplarının (atasözleri, deyimler, ikile-
kullanılmasıdır. Daha kısa bir tanımla, aralarında anlam meler) dışında kalan, çeşitli ekler veya bağlaçlarla bağ-
ya da ses yönünden benzerliklerin olduğu aynı cinsten lanan, az sözle çok şey anlatan söz gruplarına kalıplaş-
veya gruptan en az iki kelimenin tekrarlanmasıyla oluşan mamış söz grupları denir. (II) Kalıplaşmamış söz grupları,
sözcük gruplarına ikileme denilmektedir. sorularda genellikle altı çizili ifadeler olarak belirtilir. (III)
Bu soru kalıplarında söz grubunun olduğu cümle veya
Bu parçanın yazılma amacı aşağıdakilerden hangi- metin anlaşılır bir şekilde okunmalı ve anlatılan konu iyice
sidir? kavranmalıdır. (IV) Daha sonra da söz grubunun anlama

A) Sözcük gruplarının türlerini ve kavramsal karşılıkla- olan katkısı tespit edilmelidir.
rını belirtmek Parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinden
B) İkilemelerin anlama katkısını örneklerle pekiştirmek sonra “Tek bir anlam bildirmeyen bu ifadelerin kullanıma
C) İkileme kavramının zihinde belli bir çağrışım yarat- bağlı kazandıkları anlam, okuduğunu anlama düzeyini
ması için temel özelliklerini açıklamak ölçmeye yönelik sorularda sıklıkla sorulur.” cümlesi geti-
D) Oluşumları yönünden ikilemelerin türleri hakkında rilirse parçanın anlam akışı bozulmaz?
bilgi vermek A) I B) II C) III D) IV

12 Giriş Yayınları / 5. Sınıf Türkçe