Page 12 - 6. Sınıf VIP Türkçe Konu Anlatımlı

10 SÖZCÜKTE ANLAM
GENEL VE ÖZEL ANLAMLI SÖZCÜKLER NOT
Genel anlamlı sözcük bir türün tamamını,
özel anlamlı sözcük de türün birini ya da Yansımalar ses-anlam ilişkisi olan söz-
bir kısmını, daha indirgenmiş halini kapsar. cüklerdir. Bu nedenle “kişnemek, ötüş-
mek, parıltı...” sözcükleri yansıma de-
Örnek ğildir. Çünkü bu sözcüklerde sesin taklit
edilmesi yoktur. Bu sesleri doğadaki
F varlık › insan › sporcu › futbolcu varlıklar çıkarmamıştır.
› kaleci › Rüştü
EDİTÖR YAYINEVİ
Yukarıdaki sıralamaya dikkat edilirse SÖZCÜKLERDE ÇOK ANLAMLILIK
her sözcüğün kendinden sonraki söz-
cüğü kapsadığı görülebilir. Bu yüzden Çok anlamlılık, bir sözcüğün gerçek an-
her sözcük bir sonrakine göre genel lamlarından başka yan ve mecaz anlamlar
anlamlıdır. kazanmasına denir.

NİCEL VE NİTEL ANLAMLI SÖZCÜKLER
Herhangi bir ölçme aracıyla ölçülüp sayıy- Örnek
la ifade edilebilen sözcüklere nicel anlamlı
sözcükler denir. Bir sözcüğün özelliğini, GÜN
nasıl olduğunu bildiren sözcüklere ise nitel F Güneş: Gün biraz yükselince yakı-
anlamlı sözcükler denir. cı bir sıcak kırları kapladı.
F Gündüz: Güneş bütün gün ensele-
Örnek rinde boza pişirmiş.

F Bizim evin yanına büyük bir apart- F Yer yuvarlağının kendi ekseni et-
man yapıldı. (nicel) rafında bir kez dönmesiyle geçen
Büyük insanlar daima farklı düşü- 24 saatlik süre: Geçen ay orada bir
nürler. (nitel) gün kaldık.

F Derin bir kuyuya atılmıştı Yusuf. İçinde bulunulan zaman: Aylıkları,
(nicel) F
Ara sıra derin düşüncelere dalardı. günün ihtiyaçları karşısında deve-
(nitel) de kulak gibi kalıyordu.
F Zaman, sıra: Biz, bu ihtiyara son
YANSIMA SÖZCÜKLER günlerinde hiç aklından geçirmedi-
ği bir rahatlık sağladık.
Doğadaki seslerin taklit edilmesiyle oluştu-
rulan sözcüklere yansıma sözcükler denir. F İyi yaşanmış zaman: Zavallı gün
görmemiş.
Örnek
F Belirli günlerde hanımların konuk
F tak, tık, vız, güm, şır, me, hav, mi- ağırlamak için yaptıkları toplantı:
yav, hor, fıs, şak, pat, çat, gür... Yarın Güler Hanım’ın günü var.
F Şu radyonun cızırtısını durdurun
artık. F Bayram niteliğinde özel gün: Anne-
F Öğretmenin sözlerinden sonra sı- ler Günü’nde seninle annemize bir
hediye alalım.
nıfta mırıltılar başladı.