Page 174 - 6. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI
P. 174

174
        Ayrılma / Çıkma (-den) Hâli: Varlığın çıkıp uzaklaştığı yeri gösterir. “-dan / -den / -tan / -ten” eki ayrılma
        hâl ekidir.

        ̛    Örnek: çiçekten, parktan, elbiseden, kaşıktan, yerden, kuştan, üzümden���

        İlgi Hâli (Tamlayan Eki): Bir ismin başka bir isimle ilgili olma durumunu belirtir. “-ın / -in / -un / -ün” ve “-nın /
        -nin / -nun / -nün” ekleri ilgi hâl ekleridir.

        ̛    Örnek: Dolabın kapısı, defterin yaprağı, sınıfın içi, üzümün çekirdeği, kayanın üstü, mavinin tonu...

        ̛    Örnek: Okulun önünde bulduğu cüzdanı, müdüre götürdü.
                   ilgi hâli            belirtme hâli  yönelme hâli
       EDİTÖR YAYINLARI
        •   İlgi hâli eki tamlayan eki olarak da adlandırılır.


         {   Not: Hâl eki alan sözcükler, başka çekim veya yapım eklerini alabilir. Hâl eklerinden önce veya sonra
         bu eklerden herhangi biri gelebilir.


                                                ÇÖZÜMLÜ TEST
                                                ÇÖZÜMLÜ TEST
        1.  Anadolu’da konukseverliğin başını kahve çeker.   3.  Aşağıdakilerin hangisinde çekim eklerinden
           Konuk olduğunuz köy ve kasabalarda bir kah-     biri olan soru eki kullanılmamıştır?
           ve içirmeden sizi bırakmazlar. Yolunuz böyle bir   A)  Bu bakımsız kümeste nasıl oturuyorsun?
           Anadolu köyüne düşerse sakın ola ikramları geri
           çevirmeyin!                                     B)  Dinî kuralları kimse size anlatmadı mı?
                                                           C) Oradan Marmara Denizi görünmüyor mu?
           Yukarıdaki  parçada  altı  çizili  sözcüklerden
           hangisi ismin hâl eklerinden birini almamıştır?  D) Kurutulmuş hâlde mi istemişti?
           A) Anadolu’da         B) içirmeden
           C) köyüne             D) ikramları            Çözüm: Soru  eki,  “mı/mi/mu/mü”  ekidir.  Bu  ek  A
                                                         seçeneği  dışındaki  seçeneklerde  kullanılmıştır.  A
                                                         seçeneğinde cümleye soru anlamı “nasıl” soru söz-
        Çözüm: Anadolu’da, köyüne, ikramları sözcüklerin-  cüğüyle kazandırılmıştır.
        deki renkli sesler ismin hâl ekleridir. Ancak “içirme-
        den” sözcüğü “meden” yapım ekini almıştır.       4.  “-i” eki aşağıdakilerin hangisinde farklı bir iş-

                                                           levde kullanılmıştır?
                                                           A)  Kalemi çok ucuza almış.
        2.  Niçin kondun a bülbül                          B)  Evi yarın boyayacaklar.
           Kapımdaki asmaya
           Ben yarimden ayrılmam                           C) Defteri çok yıpranmıştı.
           Götürseler asmaya                               D) Bilgisayarı servise gönderdi.
           Bu dizelerde altı çizili sözcüklerden hangisi
           ayrılma (çıkma) hâl eki almıştır?             Çözüm: “-i”  eki  “kalemi,  evi,  defteri,  bilgisayarı”
           A) kondun             B) asmaya               sözcüklerinde kullanılmıştır. Bu sözcüklerin birinde
                                                         iyelik eki, diğer üçünde de belirtme hâl eki işlevinde
           C) yarimden           D) götürseler
                                                         kullanılmıştır.
                                                         kalem-  i           evi-  i          bilgisayar-  ı
        Çözüm: Şiirdeki altı çizili “yarimden” sözcüğü “-den”   belirtme    belirtme           belirtme
        ayrılma hâl eki almıştır.                               hâli          hâli              hâli
                      yarim - den                        → defter-  i    → “-i” → 3. tekil şahıs iyelik eki
                            ayrılma hâli eki                     iyelik eki
   169   170   171   172   173   174   175   176   177   178   179