Page 231 - 7. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

PARÇADA ANLAM (ANLATIM BİÇİMLERİ)ARÇADA ANLAM (ANLATIM BİÇİMLERİ)
P 7. BÖLÜM 231
ANLATIM BİÇİMLERİ
• Metinler dört anlatım biçimiyle oluşturulur: açıklama, tartışma, öyküleme, betimleme.

Öyküleyici Anlatım
Öyküleyici Anlatım Betimleyici Anlatım
Betimleyici Anlatım
• Herhangi bir olayı; zaman, mekân ve kişi unsurla- • Tasvir edici anlatım da denen bu anlatım biçiminde,
rıyla birlikte kronolojiye uygun olarak anlatma esa- anlatılanların sözcüklerle göz önünde canlandırıl-
sına dayalı anlatım türüdür. ması amaçlanır.
• Öyküleyici anlatımlarda durağanlık söz konusu de- • Anlatımda gözlem ve ayrıntılardan yararlanılarak

ğildir, sürekli bir hareket vardır. metinde anlatılanlar somutlaştırılır.
• Amaç, okuyucuyu olayın içinde yaşatmaktır. • Niteleyici sözcüklerden (sıfat, zarf) ve beş duyudan
EDİTÖR YAYINLARI
• Öykü, roman, masal, destan gibi türlerde kullanılır. • sıklıkla yararlanılır.
İnsanı konu alan betimlemeler de fiziksel özellikler

̛ Örnek: Van Gölü’nde kıyıya 5 km uzaklıktaki bir anlatılabileceği gibi karakter özellikleri de verilebilir.
ada keşişlere verilmiş. Bu adaya keşişlerden başkası ̛ Örnek: Çam ağaçlarının arasından geçerek ulaş-
ayak basmazmış. Adanın karşı kıyısında da yalnız tığımız bu ev tamamen ahşaptan oluşuyordu. Zaten
yaşayan bir delikanlı varmış. Delikanlı gündüzleri göl- doğayla bu kadar iç içe olan bir yerde beton evlerin
de avladığı balıkları yer, sonrasında saatlerce yüzer- olması düşünülemezdi. İki katlı bu evde üç oda vardı.
miş. Çok iyi bir yüzücüymüş. Günün birinde yüzerek Odalar sade bir şekilde döşenmişti ve yer yer de yağ-
adaya varmış ve burayı görmeye karar vermiş. lı boya tablolar asılıydı.
Parçada genç bir adamın yüzerek Van Gölü’ndeki bir Parçadaki mekân sıfatların çokça kullanılmasıyla okurun
adaya çıkışı anlatılmıştır. Olaylar oluş sırasına göre an- gözünde canlandırılabilir hâle getirilmiştir. Evin fiziksel gö-
latılarak okurun dikkati sağlanmıştır. rünümü ayrıntılı anlatılmış, sözcüklerle resim yapılmıştır.

{ Not: Öyküleyici anlatımda betimlemelere yer verilebilir. Ayrıca öyküleyici ve betimleyici anlatım biçimleri, anlatım
bakımından birbirine benzemektedir. Bu iki anlatım türü birbirine karıştırılmamalıdır. Öyküleyici anlatımda akış içinde
olan bir zaman söz konusuyken betimlemede zaman akış içinde değildir.

Tartışmacı Anlatımartışmacı Anlatım
Açıklayıcı Anlatım
Açıklayıcı Anlatım T
• Herhangi bir konu hakkında okuyuculara bilgi ver- • Yazarın kendi fikirlerini dile getirdiği veya bazı fikir-
mek, onları aydınlatmak amacıyla çeşitli açıklama- lere karşı çıktığı anlatım türüdür.
ların yapıldığı anlatım türüdür. • Eleştirel bir dil kullanılır. Bu paragraflarda yazar,
• Açıklayıcı anlatımlarda dil sade ve anlaşılırdır. düşüncelerini öznel bir yaklaşımla savunur.
• Nesnel cümleler, sade ve anlaşılır bir dil kullanılır. • Yazılış amacı okurun düşüncelerini değiştirmektir.

• Yazar duygularına yer vermez. ̛ Örnek: Şiirin diğer tüm edebi türlerden üs-
tün olduğunu savunanlar var. Bence edebi türleri
̛ Örnek: Hurma ağacının boyu 15-20 metreyi kıyaslayarak bunların birbirinden üstün olup olmadık-
bulur. “Ayağı suda, tepesi ateşte” diye nitelenen bu larını söylemek boş bir uğraştır. Çünkü şiir okurken
ağaç hem nemli toprak hem de kuvvetli güneş ister. hissettiğimiz duygu yoğunluğunu bir tiyatro oyununda
Etli, tatlı ve besleyici meyveleri vardır. On ikinci aya bir romanda ya da bir hikâyede hissetmememiz için
doğru meyve verir. Odunu yakacak olarak işe yarar, hiçbir sebep yoktur.
yapraklarından sepet yapılır.
Parçanın başında karşı çıkılan görüş (şiirin diğer edebi
Parçada hurma ağacının özellikleri hakkında bilgi veril- türlerden üstün olduğu) verilmiştir. Daha sonra kişi bu
miştir. Fiziksel özellikleri, yetiştirilme koşulları, meyve konudaki düşüncelerini eleştirel bir dille açıklamıştır. Zıt
verme zamanı, kullanım alanları nesnel bir anlatımla yöndeki görüşünü savunmuş, öznel bir yaklaşımla okuru
açıklanmıştır. görüşüne ikna etmek için uğraşmıştır.