Page 16 - 8. SINIF TÜRKÇE DUBLEKS ÖĞRETEN PARAGRAF

PARAGRAF TESTİ 7 DUYgU Belirten iFaDeler

5 Sitem; bir kimseye, yaptığı bir hareketin veya söy- 7
lediği sözün üzüntü, alınganlık, kırgınlık vb. duygu- I. Kimi zaman bir olay ya da durumu olmadığı, gerçek-
lar uyandırdığını öfkelenmeden belirtmedir. Sitem, leşmediği hâlde olmuş, gerçekleşmiş gibi kabul ede-
insanın insan ile ilişkileri çerçevesinde tanımlamıştır. riz; yani o olayın gerçekleştiğini varsayarız.
……………………………….. Çaresizlik karşısında sab- II. Varsayım anlatan yargıları içeren cümlelerde genel-
rın sınandığı böyle zamanlarda doğaya, doğal olaylara likle “tut ki, diyelim ki, farz edelim ki” gibi ifadelere
ve doğadaki her nesneye (taşa, toprağa, sele, sala vs.) yer verilir.
sitem edilir.
III. Deneylerle henüz yeter derecede doğrulanmamış
Parçanın anlamı ve akışı göz önüne alındığında yuka- ancak doğrulanacağı umulan teorik düşünce olarak
rıdaki boşluğa aşağıdaki cümlelerden hangisinin tanımlanan varsayım, varsayım cümlesi olarak tanım-
getirilmesi uygundur? landığında daha farklı bir boyutta tanımlanır.
A) Oysa kişilerin dışında da doğal afetler ve olayların da IV. Işte bu durumu anlatmak istediğimizde kurmuş oldu-
ölüm, yıkım gibi sonuçları üzüntü, alınganlık, kırgınlık ğumuz cümleler varsayım cümlesi olarak adlandırılır.
vs. duyguların daha yoğun olarak yaşanmasına se- V. Bu tür cümlelerde gerçekleşmeyen bir eylemin ger-
bep olur. çekleşmiş ya da gerçekleşmiş bir eylemin gerçekleş-
B) Bu tanımın sınırlarının doğa olaylarından ve doğal memiş gibi düşünülmesi söz konusudur.
çevreden bağımsız olarak çizilmesi, hissedilen bu
duyguların belli bir kişiye yöneltildiğini de açıkça or- Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden anlamlı ve
taya koyar. kurallı bir parça oluşturulmak istendiğinde sıralama
C) Çünkü her ne kadar yaşanması istenmeyen doğa aşağıdakilerden hangisi gibi olur?
olayları (deprem, sel, erozyon vb.) kişiyi üzse de kar- A) I – IV – V – II – III
şımızda belli bir kişi olmadığından sitemde bulunmak B) II – III – I – IV – V
mümkün olmamaktadır. C) III – I – IV – II – V
D) Kişinin karşısındakine hissettiği olumsuz duygular- D) IV – V – I – II – III
dan bahsetmesi durumu olduğundan bir nevi iç dök-
me olarak da görülebilir.

6 Bir olgunun, olayın ya da durumun belirli bir süreçte
olumlu ya da olumsuz değişmesi, aşamalı durum ifade
eder. Bu tür yargılarda tekdüzelik olmadığı gibi birden-
bire gerçekleşmelere de rastlanmaz. Aşamalı durum bil-
diren cümlelerde eylem, yavaş yavaş artan veya azalan
bir seyir izler. Bu seyir içerisinde, kişi öznel bir tutumla
kendi duygularını da aktarır.
8 Öz eleştiri cümleleri kişinin kendisine yönelik eleştirisini
Yukarıdaki parçada aşağıdaki sorulardan hangisinin içerir. Eleştiri cümlelerinde olumlu ya da olumsuz düşün-
cevabı vardır? celer dile getirilebilirken öz eleştiri cümlelerinde anla-
tıcı kendisiyle ilgili bir eksikliği ya da kusuru dile getirir.
A) Bir durumun ya da olayın aşamalı gerçekleşmesi so-
mut olarak gözlemlenebilir nitelikte mi olmalıdır? Burada kişi kendisini sorguladığından öznellik ön planda-
dır. Kişi kendi karakterine, fiziksel yapısına, işine, bakış
B) Bir harekette ani artış ve azalışlar varsa burada aşa- açısına dair eleştirel bazı tutumlar sergileyebilir.
malı durumdan söz edilebilir mi?
Bu parçanın anlatımında aşağıdaki düşünceyi geliş-
C) Aşamalı durum bildiren cümlelerin temel duygusu
“şaşırma” mıdır? tirme yollarından hangisi ağır basmaktadır?
D) Cümlede ya da parçada aşamalı durum bildiren belli A) Tanımlama B) Tanık gösterme
başlı bazı kelime veya ekler var mıdır? C) Karşılaştırma D) Benzetme

16 markaj Yayınları / 8. Sınıf türkçe
MARKAJ YAYINLARI