Page 11 - 9. SINIF BİYOLOJİ DEFTERİM - GİRİŞ YAYINLARI

ÖZETİN ÖZETİ 2. ÜNİTE: HÜCRE

CANLILIĞIN TEMEL BİRİMİ HÜCRE

Hücre Teorisi

Q Hücre hakkında bilgi edinilmesi mikroskobun icadı ile başlamıştır.
Q İlk olarak 1665'te Robert Hooke ışık mikroskobunda şişe mantarı kesitinde görmüş olduğu gözeneklere boşluk anlamına
gelen "Cellula" kelimesini kullandı. Theodor Schwann ve Matthias Schleiden 1839'da bitki ve hayvanların hücrelerden oluş-
tuğunu ileri sürerek hücre teorisini oluşturdular. Genel olarak hücre teorisi beş maddede toplanabilir. Bunlar;

5 Canlıların temel yapı ve fonksiyon birimi hücredir. 5 Bütün hücreler kalıtım materyali taşır.
5 Hücreler, hücre bölünmesi sonucunda oluşur. 5 Metabolizma olayları hücre içinde gerçekleşir.
GİRİŞ YAYINLARI
5 Canlılar bir ya da daha fazla sayıda hücreden oluşur.

Hücrenin Yapısı

Prokaryot Hücre Ökaryot Hücre

Sitoplazma Ribozom
Çekirdek zarı
Pilus Çekirdek
Mezozom
Granüllü endoplazmik retikulum Çekirdekçik
Hücre zarı Mitokondri Hücre zarı
Plazmit Granülsüz endoplazmik retikulum
Hücre duvarı Golgi cisimciği
Kapsül Sitoplazma
DNA (Nükleoid)
Kamçı Sentrozom
Koful Ribozom
Prokaryot Hücre Yapısı
Zarlı organel ve çekirdekleri bulunan hücrelerdir. DNA’ları
Zarla çevrili organel ve çekirdekleri bulunmayan hücrelerdir. çekirdek zarı ve protein molekülleri tarafından korunur.
DNA’ları sitoplazma içindedir. Bakteriler ve arkeler prokar- Protista, mantar, bitki ve hayvanlar âlemlerine ait canlıla-
yottur. rın hücreleri ökaryottur.

Çekirdek
Hücrenin Kısımları
Q Ökaryot hücrelerde bulunur. Hücre çekirdeğinin yapısı dört bölümden oluşur.

Çekirdek Zarı: Çift katlıdır. ER kökenlidir. Dış zarı üzerinde Kromatin İplik: DNA ve protein moleküllerinden oluşur. Kalıt-
ribozomlar bulunur. Porları RNA ve protein gibi büyük molekül- sal özellikleri taşır ve yeni hücrelere hücre bölünmesi sırasında
lerin geçebileceği ölçüde geniştir. kendini eşleyerek aktarır.

Çekirdekçik: rRNA ve proteinlerin çekirdekte depolandığı yer- Hücre bölünmesi sırasında kromatin iplikler kısalıp kalınlaşa-
lerdir. Protein sentezi yoğun olan hücrelerde miktarı fazladır. rak kromozomlara dönüşürler.
Ribozomların alt birimleri çekirdekçiklerde üretilir. Kromozom sayısı türe özgüdür. Farklı türlerin kromozom sayısı
aynı olabilir. Her kromozomda bir DNA bulunur. Bir DNA üze-
Çekirdek Özsuyu (Çekirdek Plazması): pH’ı asidiktir. Bol mik- rinde çok sayıda gen bulunabilir. Prokaryot canlılarda kromo-
tarda DNA ve RNA bulunur. İçinde çekirdekçik dağılmış olarak zom bulunmaz. Ana DNA bir tanedir ve halkasal yapıdadır.
gözlenir.

42 Giriş Yayınları / 9. Sınıf Biyoloji