Page 10 - 9. SINIF EDEBİYAT PARAGRAF - GİRİŞ YAYINLARI

8. ÜNİTE: MEKTUP / E-POSTA PARAGRAF TESTİ 1

1 Türk edebiyatında mektup türü eskiden beri var olan bir 3 Özel mektup, kişinin tanıdıklarına yazdığı mektuptur.
edebî türdür. Divan edebiyatındaki nesir biçimindeki yazı- Özel mektupta anlatılanlar gönderici ile alıcıyı ilgilendirir.
lara inşâ, bu yazıların bir araya getirilmesinden meydana Duygu ve düşünceler, içten bir dille anlatılır. Giriş bölü-
gelen eserlere de münşeât denir. Münşeâtlarda resmî ve münde mektubun yazılış amacı belirtilir. Mektupta asıl
özel mektuplara geniş yer verilirdi. Özellikle 16. yy.da anlatılmak istenenler gelişme bölümünde yer alır. Sonuç
Fuzûlî tarafından yazılan ve ilk edebî mektup sayılan bölümünde sevgi, saygı ve iyi dilek ifadeleri yer alır. Kâğı-
Şikâyetnâme adlı eser, mektup türünde yazılmış önemli dın sağ üst köşesine yer ve tarih yazılır. Mektup bir hitap
eserlerdendir. Tanzimat’tan sonra ünlü kişilerin mek- sözüyle başlar. Mektubun sağ alt köşesinde yazan kişinin
tupları kitap hâlinde basılmıştır. Namık Kemal’in Husûsî adı ve imzası, sol alt köşesinde adresi yer alır.
Mektuplar, Muallim Naci’nin Muhâberât ve Muhâverât adlı Edebî mektup; sanatçıların, düşünürlerin yazdıkları,
eserlerini bunlara örnek olarak verebiliriz.
sanat ve düşünce derinliği taşıyan mektuplardır. Dil ve
Bu parça dil ve anlatım yönünden değerlendirildi- anlatım yönünden sanatsal değer taşır, yazıldıkları döne-
GİRİŞ YAYINLARI
ğinde aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz? min sanat ve düşünce hayatına ışık tutar. Bu mektup-
larda dönemin edebî, sanatsal ve düşünsel tartışmaları
A) Deyimlere yer verilerek anlatım güçlendirilmiştir. yer aldığından yazıldıkları dönem için belge niteliği taşır.
B) Nesnel cümleler kullanılarak konunun inandırıcılığı
artırılmıştır. Resmî mektup, kamu kurum ve kuruluşları veya bireylerle
C) Konu, tartışmacı anlatımla ele alınmıştır. bu kurum ve kuruluşlar arasında yazılan mektuplardır.
D) Karşılaştırmalar yapılarak konu pekiştirilmeye çalışıl- İş mektubu; ticaret, sanayi alanlarında veya bireylerle iş
mıştır. yerleri arasında yazılan mektuplardır.
E) Destekleyici ve açıklayıcı bir ifade kullanılmıştır. Buna göre aşağıdakilerden hangileri arasında yazı-
lan mektupların türü farklıdır?
A) A Bakanlığı-B Bakanlığı B) TDK-TTK
C) A şirketi-B şirketi D) Efe-Cem
E) A okulu-B okulu

2 Bazı sanatçılar mektuplardan oluşan farklı türler kaleme
almışlardır. Cenap Şahabettin’in Hac Yolunda, Avrupa
Mektupları; Ahmet Rasim’in Romanya Mektupları mektup 4 (I) Elektronik postanın mektuptan farkları ise e-postalara
tarzında yazılmış birer gezi yazısıdır. Halide Edip’in Han- resim, müzik, video gibi dosyaların eklenebilmesi; e-pos-
dan, Reşat Nuri Güntekin’in Bir Kadın Düşmanı, Hüseyin taların alıcının bilgisayarına gönderilebilmesi; elektronik
Rahmi Gürpınar’ın Bir Sevda Peşinde adlı eserleri ise postanın mektuplara göre daha yaygın olması ve alıcıya
mektup tarzında yazılmış romanlara örnektir. Cumhuriyet hızlı ulaşmasıdır. (II) Genel ağın yaygınlaşmasıyla mek-
Dönemi’nde Ahmet Hamdi Tanpınar’ın Mektuplar, Cahit tubun yerini daha çok e-posta almıştır. (III) E-posta hiz-
Sıtkı Tarancı’nın Ziya’ya Mektuplar, Cevat Şakir Kaba- metlerinden yararlanabilmek için e-posta hesabı açmak
ağaçlı’nın Mektuplarla Halikarnas Balıkçısı adlı eserleri gerekir ve bu hizmeti ücretsiz veya ücretli veren siteler
yazdıkları mektupların derlenerek kitap hâline dönüştü- vardır. (IV) E-posta adreslerinde başta kullanıcının adı,
rülmesinden oluşmuştur. adres işareti, e-posta sağlayıcısının adı, nokta ve site
uzantısı yer almaktadır. (V) E-posta yazılırken kişisel
Parçanın anlatımında aşağıdakilerin hangisinden bilgiler güvenlik altına alınmalıdır.
yararlanılmıştır?
Parçanın anlam bütünlüğü dikkate alındığında numa-
A) Tartışma - Karşılaştırma
ralandırılmış yerlerin hangisine “E-posta, bilgisayarlar
B) Açıklama - Örneklendirme veya bir ağ içindeki belli gönderim merkezleri arasındaki
C) Açıklama - Benzetme elektronik bilgi iletişimidir ve elektronik posta, mektuba
D) Tartışma - Örneklendirme benzer.” cümlesinin getirilmesi uygun olur?
E) Açıklama - Tanımlama A) I B) II C) III D) IV E) V

Giriş Yayınları / 9. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı 39