Page 8 - 9. SINIF EDEBİYAT PARAGRAF - GİRİŞ YAYINLARI

6. ÜNİTE: TİYATRO PARAGRAF TESTİ 1

1 Tiyatro; sahnede, bir seyirci topluluğu önünde, oyuncu- 3 Modern tiyatro; trajedi, komedi ve dram türlerine ayrılır.
lar tarafından canlandırılmak üzere yazılan edebî türdür. Kökeni Eski Yunan edebiyatına dayanan trajedi (tra-
Konusunu günlük yaşamdan alabileceği gibi tarihten, gedya); seyircide heyecan, korku ve acıma hissi uyandı-
mitolojiden de alabilir. Sahnelenen bir tiyatro, insana ile- rarak ruhu kötülüklerden arındırma amacı güden tiyatro
tisini aracısız (kâğıt, film vb. olmaksızın) aktarır. Tiyatro türüdür. Konularını tarihten ve mitolojiden alır. Trajedinin
eserinde yer, dekor ve kişilerle ilgili bilgiler perde başla- konu edindiği insan, eğitimlidir ve soylular arasından
rında yer alır. Oyuncuların sergilemeleri gereken davra- seçilmiştir. Kahramanlar, sıradan insanlar değil; krallar,
nışlar yay ayraç içinde verilir. Anlatım, karşılıklı konuşma kraliçeler, prensler, tanrılar, yarı tanrılardır. Trajedide
şeklindedir. Tiyatronun kökeni Eski Yunan’da bağ bozumu kaba ve çirkin sözlere yer verilmez. Öldürme, yaralama
tanrısı Dionysos (Diyonizos) adına yapılan dinî törenlere gibi olaylar sahnede canlandırılmaz, sahne gerisinden
dayanmaktadır. Tiyatro kelimesinin kökeni Yunanca seyir seyirciye duyurulur.
yeri anlamına gelen “theatron”dur.
Bu parçada aşağıdaki sorulardan hangisinin cevabı
GİRİŞ YAYINLARI
Bu parça dil ve anlatım yönünden değerlendirildi- yoktur?
ğinde aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?
A) Trajedinin komedi ve dramdan ayrılan yönleri neler-
A) Terimsel ifadelerle konunun inandırıcılığı artırılmıştır. dir?
B) Özel isimlere yer verilmiştir. B) Trajedinin amacı nedir?
C) Konuyu anlatmaya tanım yapılarak başlanmıştır. C) Trajedinin konusu hangi temellere dayanmaktadır?
D) Anlatım, öznel ifadelerle sağlanmıştır. D) Trajediye konu olan insanın özellikleri nelerdir?
E) Yay ayracın biri kendisinden önce gelen ifadeyi açık- E) Trajedide hangi olaylar sahnede gösterilmez?
lamak için kullanılmıştır.

2 Anadolu’da modern tiyatro öncesinde geleneksel Türk
tiyatrosu egemendi. (I) Köy seyirlik oyunları, meddah,
Karagöz, orta oyunu, kukla oyunu gibi türlere ayrılan 4 Trajedi; manzum olarak yazılır, genellikle beş perdeden
geleneksel Türk tiyatrosu, Tanzimat sonrasında da bir oluşur, aralıksız oynanır. Koro ve diyalog bölümlerinden
süre devam etmiş; değişen hayat şartlarıyla birlikte var- oluşur. Koro perde görevini üstlenir. Üç birlik kuralına
lığını sürdürememiştir. (II) Batılı anlamda tiyatro Türk uygun olarak yazılır. Üç birlik kuralı; eserin tek olay, tek
edebiyatına Tanzimat’la birlikte Avrupa’dan gelmiştir. (III) mekân, tek gün kalıbı içinde yapılandırılmasıdır. Trajedi
Tanzimat sanatçıları Batı’dan çeviriler yapmıştır. (IV) Bu türündeki tiyatronun en önemli temsilcileri Eski Yunan
dönemde İbrahim Şinasi, ilk Türkçe oyun olan Şair Evlen- edebiyatında Euripides, Aiskhylos, Sophokles; XVII. yüz-
mesi’ni yazmış; Ahmet Vefik Paşa, Molière’den (Molyer) yıl Fransız edebiyatında Racine (Rasin) ve Corneille’dir
uyarlamalar yapmıştır. (V) Millî Edebiyat ve Cumhuriyet (Korney).
Dönemi’nde tiyatro farklı anlayışlarla gelişmesini sürdür- Aşağıdakilerden hangisi bu parçadaki anahtar söz-
müştür. cükler arasında yer almaz?

Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense ikinci parag- A) Manzum B) Perde
raf numaralandırılmış cümlelerin hangisiyle başlar? C) Koro D) Diyalog

A) I B) II C) III D) IV E) V E) Kural

Giriş Yayınları / 9. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı 33