Page 5 - 9. SINIF EDEBİYAT PARAGRAF - GİRİŞ YAYINLARI

3. ÜNİTE: ŞİİR PARAGRAF TESTİ 1

1 Şiir; zengin imgelerle, ritimli sözlerle, seslerin uyumlu 3 Şiirin bütününü oluşturan dizelerin kümeleniş biçimine
kullanımıyla ortaya çıkan edebî türdür. Şiir; düş gücüne, nazım birimi denir. Dize gruplarında bulunan dize sayı-
imgeye dayanır. İnsanın duygu dünyasına seslenir, sına göre adlandırılır. Nazım şeklinin belirlenmesinde
insanda coşku uyandırır. Şiirde çağrışım, imge, sezgi kullanılan ölçütlerden biridir. Nazım birimleri şunlardır:
önemli bir yer tutar. Şiir dilinde ahenk ve etkileyicilik ön Dize (Mısra): Şiirdeki her bir satırdır. En küçük nazım
plandadır. Duygu, düşünce ve hayallerin genellikle ölçülü, birimidir. Bir şiirin parçası olabileceği gibi kendi içinde
uyaklı dizeler hâlinde anlatılan şekline şiir (nazım) denir.
bağımsız bir bütün de olabilir.
Bu parçanın anlatımında aşağıdaki düşünceyi geliş- Beyit: İki dizeden oluşan ve anlam bütünlüğü taşıyan
tirme yollarından hangisi ağırlıklı olarak kullanılmış- bölümlerdir. Divan edebiyatında yaygın olarak kullanılan
tır?
nazım birimidir.
A) Karşılaştırma B) Tanık gösterme
Dörtlük: Dört dizeden oluşan ve anlam bütünlüğü taşıyan
GİRİŞ YAYINLARI
C) Benzetme D) Tanımlama bölümlerdir. Halk şiirinde yaygın olarak kullanılan nazım
E) Örneklendirme birimidir.
Bent: Şiirde üç veya daha fazla dizeden oluşan ve anlam
bütünlüğü taşıyan bölümlerdir.
Buna göre nazım birimlerinin belirlenmesindeki
temel ölçüt aşağıdakilerden hangisidir?
A) Satır sayıları B) Konuları
C) Temaları D) Vezinleri
E) Kafiyeleri

4 Şiirin nazım birimi, ölçüsü ve uyak örgüsüne göre kazan-
dığı biçimsel özelliklerin genel adına nazım biçimi denir.
2 Türk şiirinde kullanılan nazım biçimleri şunlardır:
I� Şairler kendilerinden önce oluşan bu gelenekten az Anonim Halk Şiiri (Mâni, Türkü)
ya da çok etkilenir, oluşturdukları şiir anlayışıyla ken- ◆
dilerinden sonra gelen şairleri etkiler. ◆ Âşık Tarzı Halk Şiiri (Koşma, Semai, Varsağı, Destan)
II� Her şiir oluştuğu dönemden izler taşır. ◆ Aruz Ölçüsüyle Yazılan Halk Şiiri (Divan, Kalenderi,
Semai, Selis, Satranç, Vezniahar)
III� Ortak zevk ve dil anlayışına sahip şairlerin bu ortak
şekil özelliklerini, ahenk unsurlarını, imge ve temaları ◆ Beyitlerle Kurulanlar (Gazel, Kaside, Mesnevi, Kıt’a,
kullanarak oluşturduğu şiir anlayışına şiir geleneği Müstezat)
denir. ◆ Bentlerle Kurulanlar (Tuyuğ, Rubai, Murabba, Şarkı,

IV� Şair de yaşadığı dönemin sosyal ve siyasal olaylarını, Muhammes, Terkibibent, Terciibent)
kültürünü, inançlarını, sanat zevkini şiire yansıtır. ◆ Batı Etkisindeki Türk Şiiri (Sone, Terzarima, Triyole,

Numaralandırılmış cümlelerden anlamlı ve kurallı bir Balat, Serbest nazım)
paragraf oluşturulmak istendiğinde doğru sıralama Parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi kulla-
aşağıdakilerden hangisi olur? nılmıştır?

A) I - III - II - IV B) II - IV - III - I A) Tanık gösterme B) Tartışma
C) III - IV - I - II D) III - II - I - IV C) Betimleme D) Öyküleme
E) IV - I - III - II E) Açıklama

Giriş Yayınları / 9. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı 17