Page 12 - 9. SINIF FİZİK PARAGRAF - GİRİŞ YAYINLARI

5. ünİte: ıSı ve SıcaKLıK PARAGRAF TESTİ 2

1 Hâl değişimi 8 çeşittir: Donma, sıvı hâldeki maddenin ısı 3 Eşit kütlede alınan farklı cinsteki iki maddenin hâl değiş-
vererek katı hâle geçmesidir. Suyun buz hâline geçmesi tirmesi için gerekli olan ısı miktarı maddelerin hâl değiş-
bir örnektir. Erime, katı hâldeki maddenin ısı alarak sıvı tirme ısıları ile doğru orantılıdır. Hâl değiştirme ısısı
hâle geçmesi olayıdır. Katı çikolatanın erimesi bu olaya büyük olan maddeye daha fazla ısı enerjisi verilmelidir.
bir örnektir. Süblimleşme, ısı alan katı hâldeki bir mad- Hâl değişimi için gerekli ısı miktarı, madde miktarına da
denin doğrudan gaz hâle geçmesi olayıdır. Naftalin ve bağlı olduğu için madde miktarı arttıkça hâl değişimi için
kuru buz katı hâlden gaz hâle geçen maddeler arasın- gerekli enerji miktarı da artmaktadır. Örneğin 1 gram
dadır. Kırağılaşma, ısı veren gaz hâldeki maddenin doğ- suyun buz hâline geçmek için dışarı vermesi gereken
rudan katı hâle geçmesidir. Soğuk gecelerde havadaki enerji 80 cal iken 100 gram suyun donması için dışarı
su buharının doğrudan katı hâle geçerek kırağı oluştur- vermesi gereken enerji 8000 calʼdir.
ması, uçak motorundan çıkan su buharının aniden dona- Bu parçaya getirilebilecek en uygun başlık aşağıda-
rak uçağın ardında bir iz bırakıyormuş gibi görünmesi kilerden hangisi olabilir?
GİRİŞ YAYINLARI
örnektir. Buharlaşma, sıvı hâldeki bir maddenin ısı alarak
gaz hâline geçmesidir. En bilinen örneklerden biri çama- A) Hâl Değişim Isısı B) Maddenin Hâlleri
şırların kurumasıdır. Buharlaşma her sıcaklıkta gerçek- C) Kütle Değişimi D) Kütlesel Eşitlik
leşir. Yoğuşma, gaz hâlindeki bir maddenin ısı vererek E) Isı Enerjisi
sıvı hâle geçmesidir. Metal kaşığa soluduğumuzda kaşık
üzerinde oluşan su damlacıkları, ağzımızdan çıkan su
buharının yoğuşmasıyla oluşur. Soğuk havalarda camla-
rın buğulanmasının nedeni içerideki buharın yoğuşması-
dır. İyonizasyon, gaz hâlindeki maddenin plazma hâline
geçmesidir. Kutup ışıkları (auroralar), iyonize olmuş
atmosfer gazlarıdır. Deiyonizasyon, plazma hâlindeki
maddenin gaz hâline geçmesi olayıdır. Yanmakta olan
bir neon lamba kapatıldığında iyonize hâldeki parçacıklar
gaz hâline geri döner.

Aşağıdakilerin hangisi parçadakilere örnek olamaz?
A) Gölün donması
B) Yaprak üzerinde damlacık olması
C) Dondurmanın sıvılaşması

D) Değirmenden geçirilen buğdayın un hâline gelmesi 4 Farklı sıcaklıktaki ve temas hâlindeki sistemlerin ısı alış-
E) Sobanın üzerindeki suyun azalması verişi sonucunda ulaştıkları son sıcaklığa denge sıcaklığı
adı verilir. Denge sıcaklığı T ile gösterilir. Böyle sistem-
D
ler ısıl (termal) dengedeki sistemler olarak adlandırılır.
-----. Denge sıcaklığı, sıcaklığı düşük olan sistemden
daha düşük ve sıcaklığı yüksek olan sistemden daha yük-
sek olamaz.
2 (I) Erime sıcaklığındaki 1 gram katı maddenin sıvı hâle
geçebilmesi için maddeye verilmesi gereken ısı miktarına Anlam akışına göre parçada boş bırakılan yere aşağı-
erime ısısı denir. (II) Erime ısısı L ile gösterilir, birimi cal/ dakilerden hangisinin getirilmesi uygun olur?
e
gʼdır. (III) Donma sıcaklığındaki 1 gram sıvı maddenin katı A) Denge sıcaklığı tüm maddeler için her durumda ay-
hâle geçebilmesi için dışarı vermesi gereken ısı mikta- nıdır
rına donma ısısı denir. (IV) Donma ısısı L ile gösterilir, B) Termal dengedeki sistemlerin sıcaklıkları birbirine
d
birimi cal/gʼdır. (V) Erime sıcaklığının donma sıcaklığına eşittir
eşit olması gibi erime ısısı da donma ısısına eşittir.
C) Isı dengesinde, sıcaklık belli bir sıcaklığın üzerinde
Parçadaki numaralandırılmış cümlelerin hangisinde olamaz
karşılaştırma yapılmıştır? D) Denge sıcaklığı belli sembollerle belirtilir.

A) I B) II C) III D) IV E) V E) Dengedeki sistemler madde miktarıyla da ilgilidir.

Giriş Yayınları / 9. Sınıf Fizik 39