Page 57 - 9. Sınıf Türk Dili Edebiyatı Öğretmenin Ders Notları
P. 57

3.
                                  ŞİİR
                                  ŞİİR
                                                                            ÜNİTE


                                            ŞİİR BİLGİSİ

             * Duygu, hayal ve düşüncelerin bir düzene bağlı olarak çekici, etkileyici bir dil ve ahenkli mısralar
            içinde aktarıldığı yazı türüne şiir denir.

             * Şiir, anlatımındaki yoğunluk, anlam zenginliği, hayal ve imge bakımından düzyazıdan ayrılır.

             * Şiirde anlatılmak istenen düşünce çoğu zaman dolaylı yollarla okuyucuya sunulur. Bu nedenle
            çağrışım ve hissettirme kavramları bu türde çok önemlidir.
          EDİTÖR YAYINEVİ
             ŞİİRLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR
             NAZIM BİRİMİ

          *  Şiiri oluşturan mısra kümelerine nazım birimi denir. Mısra, beyit, dörtlük, bent gibi yapı birlikle-
            rinin her biri birer nazım birimidir.


                                                  Bent: Bir şiiri oluşturan aynı ölçüye sahip üçer,
           Mısra  (Dize):  Ölçülü  ve  anlamlı,  bir  satırlık  beşer, altışar vb. mısralık birimlerin her biridir.
           nazım birimidir. Dize, şiir türündeki metinlerin     » Monna Rosa, siyah güller, ak güller
           en küçük nazım birimidir.                  Geyvenin gülleri ve beyaz yatak
               » Söylesem  tesiri  yok,  sussam  gönül  razı     Kanadı kırık kuş merhamet ister
            değil                                     Ah, senin yüzünden kana batacak
                                                      Monna Rosa, siyah güller, ak güller


                                                  Dörtlük: Aynı ölçüde olan, anlamca bir bütün-
           Beyit  (İkilik):  Aynı  ölçüde  olan,  anlamca  bir
           bütünlük oluşturan ve iki dizeden oluşan nazım   lük  oluşturan  ve  dört  dizeden  oluşan  nazım
           birimidir.  Genellikle  divan  şiirinde  kullanılan   birimidir.
           nazım birimidir.                           » Dost dost diye nicesine sarıldım,
                                                      Benim sadık yârim kara topraktır.
               » Yâ Râb bela’yı aşk ile kıl âşinâ meni
                                                      Beyhude dolandım boşa yoruldum,
                Bir dem belâ-yı aşkdan etme cüda meni
                                                      Benim sadık yârim kara topraktır




             NAZIM BİÇİMİ (NAZIM ŞEKLİ)

          *  Nazım şekli bir şiirin dış yapısı; şiirde dizelerin kümelenişi, ölçüsü ve uyak düzenine göre aldığı
            biçimdir.

          *  Türk şiiri; halk şiiri, divan şiiri ve Batı etkisinde gelişen Türk şiiri gibi farklı özellikler gösteren şiir
            anlayışlarından oluştuğu için bu şiir anlayışlarında kullanılan nazım şekilleri de farklılaşmaktadır.
   52   53   54   55   56   57   58   59   60   61   62