Page 57 - 9. Sınıf Türk Dili Edebiyatı Öğretmenin Ders Notları
P. 57
3.
ŞİİR
ŞİİR
ÜNİTE
ŞİİR BİLGİSİ
* Duygu, hayal ve düşüncelerin bir düzene bağlı olarak çekici, etkileyici bir dil ve ahenkli mısralar
içinde aktarıldığı yazı türüne şiir denir.
* Şiir, anlatımındaki yoğunluk, anlam zenginliği, hayal ve imge bakımından düzyazıdan ayrılır.
* Şiirde anlatılmak istenen düşünce çoğu zaman dolaylı yollarla okuyucuya sunulur. Bu nedenle
çağrışım ve hissettirme kavramları bu türde çok önemlidir.
EDİTÖR YAYINEVİ
ŞİİRLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR
NAZIM BİRİMİ
* Şiiri oluşturan mısra kümelerine nazım birimi denir. Mısra, beyit, dörtlük, bent gibi yapı birlikle-
rinin her biri birer nazım birimidir.
Bent: Bir şiiri oluşturan aynı ölçüye sahip üçer,
Mısra (Dize): Ölçülü ve anlamlı, bir satırlık beşer, altışar vb. mısralık birimlerin her biridir.
nazım birimidir. Dize, şiir türündeki metinlerin » Monna Rosa, siyah güller, ak güller
en küçük nazım birimidir. Geyvenin gülleri ve beyaz yatak
» Söylesem tesiri yok, sussam gönül razı Kanadı kırık kuş merhamet ister
değil Ah, senin yüzünden kana batacak
Monna Rosa, siyah güller, ak güller
Dörtlük: Aynı ölçüde olan, anlamca bir bütün-
Beyit (İkilik): Aynı ölçüde olan, anlamca bir
bütünlük oluşturan ve iki dizeden oluşan nazım lük oluşturan ve dört dizeden oluşan nazım
birimidir. Genellikle divan şiirinde kullanılan birimidir.
nazım birimidir. » Dost dost diye nicesine sarıldım,
Benim sadık yârim kara topraktır.
» Yâ Râb bela’yı aşk ile kıl âşinâ meni
Beyhude dolandım boşa yoruldum,
Bir dem belâ-yı aşkdan etme cüda meni
Benim sadık yârim kara topraktır
NAZIM BİÇİMİ (NAZIM ŞEKLİ)
* Nazım şekli bir şiirin dış yapısı; şiirde dizelerin kümelenişi, ölçüsü ve uyak düzenine göre aldığı
biçimdir.
* Türk şiiri; halk şiiri, divan şiiri ve Batı etkisinde gelişen Türk şiiri gibi farklı özellikler gösteren şiir
anlayışlarından oluştuğu için bu şiir anlayışlarında kullanılan nazım şekilleri de farklılaşmaktadır.