Page 61 - 9. Sınıf Türk Dili Edebiyatı Öğretmenin Ders Notları

¦ § 61 61
ŞİİR

N
NOTOT
y Hece ölçüsüyle yazılmış dizelerde ölçü kalıbı içindeki durma yerlerine “durak” denir. Duraklar
sayesinde şiir daha ahenkli bir şekilde söylenir.
» İptida Bağdat’a / sefer olanda
Atladı hendeği / geçti Genç Osman (6+5 duraklı 11’li hece ölçüsü)
Aruz Ölçüsü:

* Mısralardaki ses değerlerinin birbirine eşit olması esasına dayanır.
EDİTÖR YAYINEVİ
* Ses değerlerini eşitleme işleminde kısa (açık) ve uzun (kapalı) heceler hareket noktası olarak
kabul edilir.

* Sesli harfle biten heceler kısa (açık), sessiz harfle ya da uzun ünlüyle biten heceler uzun (kapalı)
hecedir.

* Açık heceler nokta işareti (.) ya da “v” sembolü ile gösterilirken kapalı heceler uzun çizgi (-) işa-
retiyle gösterilir.
* Aruz ölçüsünde kural olarak dize sonlarındaki bütün heceler (açık da olsa) kapalı hece kabul edilir.

* Divan şiirinde kullanılan bir ölçüdür. Aruzla yazılmış bir mısrayı ölçü gereği parçalara ayırma işle-
mine takti (durak) denir.

» Dinle neyden kim hikâyet etmede
Ayrılıklardan şikâyet etmede (Fâ i lâ tün Fâ i lâ tün Fâ i lün)
- v - -/ - v - - / - v -
Serbest Ölçü:

* Bu ölçüde hecelerin sayısı ya da uzunluğu kısalığı dikkate alınmaz, dizeler serbest bir şekilde
yazılır.
» Yollar ne kadar güzel olsa,
Gece ne kadar serin olsa,
Beden yorulur,
Baş ağrısı yorulmaz.
REDİF

* Dize sonlarında yazılışları, görevleri ve anlamları aynı olan ek, sözcük ya da sözcük gruplarına
redif denir.
» Aramızı kesti dumanlı dağlar » Bir vakte erdi ki bizim günümüz

Tepesinden aşan yollar yücedir Yiğit belli değil mert belli değil
Artıyor efkârım yine bu çağlar Herkes yarasına deva arıyor
Bilmiyorum nazlı yârim nicedir Deva belli değil dert belli değil