Page 88 - 9. Sınıf Türk Dili Edebiyatı Öğretmenin Ders Notları
P. 88
¦ §
88 MASAL / FABL
88
FABL TÜRÜNÜN TARİHSEL GELİŞİMİ
DÜNYA EDEBİYATINDA FABL
* Fabl türüyle ilgili en eski ürünlere Doğu’da Hint edebiyatında Pançatantra masalları ile Kelile ve
Dimne’de; Batı’da ise Aisopos (Ezop) Masalları’nda rastlamak mümkündür.
* Özellikle de Hint yazar Beydeba tarafından kaleme alınan Kelile ve Dimne bu türün ilk örnekleri
arasında kabul edilmektedir.
* Ayrıca Batı’da ilk fabl yazarı olarak kabul edilen Ezop, düzenli olarak fabl yazıcılığının da baş-
EDİTÖR YAYINEVİ
latıcısı kabul edilir.
* Ezop’tan sonra Batı’da bu alanda büyük bir başarıya ve üne erişen Fransız yazar ve şair La
Fontaine (1621-1695), bugüne kadar nesir olarak yazılmış ve anlatılmış Ezop Masalları’nı yeniden
kaleme alıp manzum biçime çevirerek yetişkinlerin de bu türe ilgi duymasını sağlamıştır.
TÜRK EDEBİYATINDA FABL
* Türk edebiyatında fabl niteliğindeki eserlere bakıldığında bu eserlerde Hint, İran ve Arap edebi-
yatlarının etkilerinin olduğu görülür.
* Mevlana’nın XIII. yüzyılda yazdığı Mesnevi’de ve Gülşehri’nin XIV. yüzyılda yazdığı Mantıku’t
Tayr adlı eserde fabl özelliği taşıyan bölümler vardır.
* Bunların dışında edebiyatımızda fabl türünün ilk örneği XV. yüzyılda Şeyhi tarafından yazılmış
“Harname”dir.
* Bunun dışında XIX. yüzyılda Recaîzade Mahmut Ekrem, La Fontaine’den “Horoz ile Tilki, Kurbağa
ile Öküz, Karga ile Tilki, Meşe ile Saz, Ağustos Böceği ile Karınca” gibi birçok çeviri yapmıştır.
* Ayrıca Cumhuriyet Dönemi’nde Orhan Veli de La Fontaine’den fabl çevirileri yaparak bu türün
gelişimine katkıda bulunmuştur.
MASAL - FABL KARŞILAŞTIRMASI
* Fabllarda, masallarda olduğu gibi bir başlangıç (döşeme) yoktur; ayrıca masalın serüven ve
tekrarlama isteği de fabllarda bulunmamaktadır.
* Aralarındaki en önemli fark ise masalda sihirli, düşsel ve büyüleyici olan hâkimdir; fablda ise
her şey olağan seyri içinde akar; büyü, sihir gibi şeylere başvurulmaz.
* Fabllar daha akla yatkın ve gerçekçidir.
* Ayrıca masallar düzyazı şeklinde yazılırken fabllar nazım biçiminde de yazılabilir.