Page 15 - 9-sinif-telafi

14 TİYATRO

• Üç birlik kuralı uygulanır (zaman, yer ve olay bir- Dram gereken eşya, aksesuar, araç ve gereçlerin
liği). Üç birlik kuralı oyunun baştan sona aynı • Hem tragedyanın hem de komedyanın özel- tümü.
EDİTÖR YAYINEVİ
mekân (dekor), zaman ve olay içinde geçmesidir. liklerini içeren, yaşamı olduğu gibi hem acık- Diyalog: Sahnede, iki ya da daha çok kişi
Komedi (Komedya) lı hem de gülünç yönleriyle yansıtan tiyatro arasındaki karşılıklı konuşma.
• Toplumda ve insan ilişkilerinde görülen gülünç Türüdür. 19. yüzyılda, tragedyanın katı kural- Dublör: Tiyatroda veya sinemada bir rolün
yanların ortaya konulduğu tiyatro yapıtlarıdır. larını yıkmak amacıyla meydana getirilmiştir. yedek oyuncusu.
Toplumda ve günlük yaşamda görülen eksiklik Shakespeare, Victor Hugo, Goethe ve Schiller Dramatize etmek: Bir olayı, duyguyu, düşün-
ve aksaklıklar, seyirciye güldürü ögeleriyle veri- bu türde başarılı yapıtlar ortaya koymuşlardır. ceyi canlandırarak anlatmak; bir vakayı
lirken seyircinin bu konular üzerinde düşünmesi Namık Kemal’in “Vatan yahut Silistre” adlı ya-
amaçlanır. pıtı dram türünde yazılmıştır. Abdülhak Hamit olduğundan daha acıklı bir şekle sokmak.
• Bu türün ilk temsilcisi, Eski Yunan edebiyatı sa- Tarhan da dram türünde birçok yapıt vermiştir. Replik: Sahne oyunlarında konuşanların bir-
natçısı Aristophanes’tir. Fransız sanatçı Moliere, Özellikleri: birine söyledikleri sözlerden her biri.
komedi türünün en ünlü yazarıdır. Türk edebiya- • Acıklı ve gülünç sahneler bir arada yer alır. Jest: Herhangi bir olayı canlandırmak için
tında Batılı anlamda ilk tiyatro yapıtı olan Şina- • Olaylar, tarihten ya da günlük yaşamdan alına- oyuncunun yaptığı el kol hareketleri.
si’nin “Şair Evlenmesi” komedi türündedir. Ayrıca bilir.
Ahmet Vefik Paşa bu türde Moliere’den çevirdiği • “Üç birlik kuralı”na uyma zorunluluğu yoktur. Mimik: Herhangi bir olayı canlandırmak için
ve uyarlama biçiminde oluşturduğu birçok yapıt • Olaylar, çirkin bile olsa sahnede gösterilir. oyuncunun yaptığı yüz hareketleri.
ortaya koymuştur. Kulis: Sahne arkası.
• Konular, günlük yaşamdaki olaylardan alınır. • Kahramanlar toplumun hangi kesiminden olur- Kostüm: Tiyatroda sanatçının giydiği, oyuna
sa olsun dramda yer alabilir.
• Kahramanlar, toplumun her kesiminden olabilir. • Şiir ya da düzyazı biçiminde yazılabilir. uygun kıyafet.
• Şiir biçiminde (manzum olarak) yazılır. • “Hernani” ve “Cromwell” (Victor Hugo), “Hay- Makyaj: Oyuncunun rolüne uygun olarak
• Her türlü bayağı söze, şakaya yer verilir; üslupta dutlar” ve “Wilhelm Tell” (Schiller) gibi eserler yüze şekil verme, yüzü boyama işlemi.
seçkinlik aranmaz. dram türündeki eserlerdir. Mizansen: Bir eserin sahneye konması, sah-
• Kişilerin öldürme, yaralama gibi her çeşit davra- neye göre düzenlenip yorumlanması.
nışı sahnede gösterilebilir. TEMEL TİYATRO TERİMLERİ Pandomim: Jest ve mimiklerle yapılan sessiz
• “Üç birlik kuralı”na uyulma zorunluluğu vardır. Adaptasyon: Yabancı bir eseri; yer adları, kişi oyun.
• Birbiri ardınca süren koro ve diyalog bölümleri adları, deyimleri, gelenek ve görenekleriyle yerel Perde: Sahnedeki perdenin açılmasından
vardır. koşullara göre çevirme. kapanmasına kadar geçen bölüm / Sahneyi
• İnsanoğlunun eksikliklerini gülünç biçimde gös- Aksesuar: Oyuncunun dekor gereği kullandığı izleyiciye açan ve kapatan kumaş parçası.
tererek onu eğitme amacı güdülür. eşyalar, dekora yardımcı sahne eşyaları. Piyes: Oyun.
• “Cimri”, “Kibarlık Budalası”, (Moliere); “Eşekarı- Aktör: Erkek tiyatro oyuncusu. Rejisör: Tiyatro ve sinemada oyuncuların
ları”, “Kurbağalar”, “Kuşlar” (Aristophanes) gibi Aktris: Kadın tiyatro oyuncusu. rollerini dağıtıp oyunu düzenleyen yönet-
eserler komedi türünde eserlerdir.
Dekor: Oyunun içeriğine göre sahnede bulunması men.