Page 171 - 9-sinif-telafi

170 BEŞERÎ SİSTEMLER

Köy Altı Yerleşmeler TÜRKİYE’DE YERLEŞMENİN TARİHÇESİ • Alacahöyük’te bulunan buluntular Ana-
EDİTÖR YAYINEVİ
• İdari olarak köye bağlı, köyden küçük, tek ev ya Türkiye’de İlk Yerleşmeler dolu Medeniyetler Müzesi’nde sergilen-
mektedir.
da birkaç evden oluşan yerleşmelerdir. • Türkiye dünyanın ilk yerleşim alanlarından bi-
• Mahalle, mezra, divan ve çiftlik devamlı; yayla, ridir. Türkiye’nin en eski yerleşim yerler şun- TÜRKİYE’DE NÜFUS VE YERLEŞMENİN
oba, ağıl, dam ve bağ evi geçici yerleşmelerdir. lardır: DAĞILIŞINI ETKİLEYEN FAKTÖRLER
Kentsel Yerleşmeler ⤷ Yarımburgaz (İstanbul), Ökizini (Antalya), • Nüfusun dağılışını doğal (fiziki) ve beşeri
Karain, Beldibi, Belbaşı Mağaraları (Antalya),
• Nüfusu 20.000’in üzerinde olan ticaret ve sanayi Çatalhöyük (Konya), Alacahöyük (Çorum) ve faktörler etkiler.
gibi tarım dışı faaliyetlerin ön planda olduğu yer- Göbeklitepe (Şanlıurfa)’dır. Doğal (Fiziki) Faktörler: İklim, su, toprak ve
leşmelerdir. yeryüzü şekilleri
Göbeklitepe (Şanlıurfa)
• Nüfuslarına ve fonksiyonlarına göre ikiye ayrılır.
Beşeri Faktörler: Ekonomik faaliyetler, göç
Nüfusa Göre ve ulaşım
• Küçük şehirler, orta büyüklükteki şehirler, büyük
şehirler ve metropol şehirler nüfusa göre şehir- TÜRKİYEDE İDARÎ FONKSİYONLARINA
lerdir. GÖRE YERLEŞMELER

Fonksiyona Göre • Türkiyedeki yerleşim birimleri idari fonk-
siyonlarına göre köy, ilçe ve il olmak üze-
• Tarım şehri, sanayi şehri, maden şehri, ulaşım
şehri, kültür şehri, idari şehir, turizm şehri, liman re üçe ayrılır.
şehri fonksiyonuna göre şehirlerdir. Köy: Nüfusun 2000’in altında olan dağınık
• Etrafında herhangi bir yerleşim yeri bulunma- ve toplu evlerde oturulan küçük idari birim-
MESKENLERDE KULLANILAN YAPI MALZEMELERİ yan ibadet yeridir. lerdir. Köylerde yönetimin başında muhtar
• İnsanların yaptığı meskenler yerleşme alanlarına • Göbeklitepe’de iki büyük tapınak bulunur. bulunur.
göre farklılık gösterir. • Bu tapınaklar tarihin ilk dini yapısı olarak kabul İlçe: İl yönetiminin bir alt kademesindeki
edilir.
• Mesken tipleri taş, toprak ve ahşap olabilmekte- idari birimlerdir. İlçelerde genel idarenin
dir. Alacahöyük (Çorum) başında kaymakam bulunur.
• Ormanlık alanlarda ahşap, kalker ve volkanik tüf • Hititlerden kalma bir yerleşmedir. İl: İller merkezi yönetimin temel örgütlenme
kayaçlarının yaygın olduğu yerlerde taş, kurak • Bulunduğu alanın tarım faaliyetlerine uygun ol- birimidir. En büyük idari birimdir. Yönetim-
alanlarda ise kerpiç kullanılmaktadır. ması kuruluşundaki en önemli faktördür. den valiler sorumludur.