Page 87 - 9. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Özetli Lezzetli Soru Bankası

[ EDEBÎ SANATLAR ] 87

TEST 5 4 “Kim bu cennet vatanın uğruna olmaz ki fedâ
Şühedâ fışkıracak toprağı sıksan şühedâ “
EDEBÎ SANATLAR
İstiklal Marşı’ndan alınan yukarıdaki
1 Balık baştan kokar bunu bilmemek mısralarda aşağıdaki edebî sanatlardan
Seyranî gafilin ahmaklığından hangi ikisi örneklendirilmiştir?
Bu dizelerde başvurulan söz sanatı aşa- A) Telmih - Cinas
ğıdakilerden hangisidir? B) İstifham - Tekrir
A) Tevriye B) Kinaye C) Mecazımürsel - Mübalağa
EDİTÖR YAYINEVİ
C) İrsalimesel D) Telmih D) Hüsnütalil - Tevriye
E) Teşhis E) Tenasüp - İrsalimesel

2 Her nefeste işledim ben bir günah 5 Aşağıda verilen dizelerin hangisinde pa-
rantez içinde verilen edebî sanat örnek-
Bir günah için demedim bir gün ah
lendirilmemiştir?
Bu dizelerde aşağıdaki söz sanatların- A) Ne nergis ne leylak ne lale ne gül
dan hangisine başvurulmuştur?
Hepsiyle dolu bir selesin güzel
A) Cinas B) Kinaye C) Tevriye (Tenasüp)
D) Teşbih E) Tezat B) Kapı kapı bu yolun son kapısı ölümse
Her kapıda ağlayıp bu kapıda gülümse
(Tezat)
C) Beni bende demen bende değilem
Bir ben vardır bende benden içerü
Süleyman kuş dili bilür dediler
3 Sen gittin yaslara büründü cihan Süleyman var Süleyman’dan içerü
(Telmih)
Soluyor dallarda gül dertli dertli
D) Gayet çoktur değil, benim yaram az
Bu dizelerde aşağıdaki söz sanatların- Bana yardan gayri cerrah yaramaz
dan hangisine başvurulmuştur? (Cinas)

A) Hüsnütalil B) Tecahüliarif E) Dîdem ruhunu gözler gözler ruhunu
dîdem
C) Tevriye D) Tenasüp Kıblem olalı kaşın kaşın olalı kıblem
E) Kinaye (Tevriye)

Tekrir (Yineleme): Sözün etki gücünü artırmak amacıyla sözcük İstifham (Soru Sorma): Anlatımı daha etkili hâle getirmek için
ya da sözcük öbeklerini yinelemeye tekrir denir. Tekrir aşırı bir cevap alma amacı gütmeden soru sormaktır. Burada anlamı
duygulanma veya coşkunun sonunda yapılır. güçlendirmek ve yansıtılan duyguyu daha açık hâle getirmek
amaçlanır.
Tezat (Zıtlık): İki duygu, düşünce ya da varlık arasında birbirine
karşıt olan nitelikleri bir arada söyleme sanatıdır. Bu sanat zıt
anlamlı sözcükleri bir arada kullanma olarak algılanmamalıdır. Telmih (Anımsatma): Bir dizede ya da beyitte kullanılan bir sözle
Burada zıtlık sözcük düzeyinde değil bir varlığın iki karşıt özel- geçmişte yaşanmış ve herkes tarafından bilinen bir olayı anım-
liğinde ya da iki farklı varlığın karşıt özelliklerinde aranmalıdır. satma sanatına telmih denir.