Page 26 - 9. SINIF TARİH FAVORİ ÖĞRETEN PARAGRAF

PARAGRAF TESTİ 2 4. ÜNTE: LK VE ORTA ÇAĞ’DA TÜRK DÜNYASI

5 Türklerde devlet� yönetme yetk�s�n�n kağana, Gök Tanrı 7 İlk Türk devletler�n�n kurulup güçlenmes�nde soy dayanış-
tarafından ver�ld�ğ�ne �nanılırdı. Dolayısıyla Türklerde masının öneml� b�r yer� vardır. Bu devletlerde toplumun en
gücün kaynağı �lah�d�r. Ancak Türk kağanı h�çb�r zaman küçük b�r�m� oguş olarak adlandırılan a�le �d�. Aynı soydan
kutsal varlık, yan� esk� Mısır meden�yet�nde olduğu g�b� gelen a�leler�n b�rleşmes�yle uruglar, urugların b�r araya
tanrı−kral sayılmamıştır. Tar�hî kayıtlardan da anlaşıldığı gelmes�yle boylar meydana gel�rd�. B�r bey tarafından
üzere �lk Türk devletler�nde s�yas� �kt�dar kavramı “kut” yönet�len ve kend�s�ne a�t s�lahlı gücü olan boyların b�rleş-
tab�r� �le �fade ed�lm�şt�r. Tanrı, Türk kağanına kut vere- mes�yle de budun oluşurdu. M�llet� huzur ve barış �ç�nde
rek hükümdarlık gücü ve yetk�s� bahşetm�şt�r. Türklerde yaşatmak amacıyla kurulan s�yas� teşk�lata �se devlet
kağan olab�lmek �ç�n Gök Tanrı tarafından kut ver�lm�ş anlamına gelen �l (el) den�rd�.
b�r a�leye mensup olmak gerek�rd�. Bu a�leler bell� olup Bu parçaya get�r�leb�lecek en uygun başlık aşağıda-
Hunlarda Tu−ku, Kök Türklerde Aş�na ve Uygurlarda Yağ- k�lerden hang�s� olab�l�r?
lakâr a�les�d�r. Kut, kan yoluyla geçt�ğ� �ç�n bütün hanedan
üyeler� kağan olma hakkına ve yetk�s�ne sah�pt�r. A) İlk Türk Devletler�n�n Kurulup Güçlenmes�

Bu parçada asıl anlatılmak �stenen aşağıdak�lerden B) İlk Türk Devletler�nde Sosyal Yapı
hang�s�d�r? C) Esk� Türk Devletler�nde A�len�n Önem�
A) Türklerde taht kavgalarının genel neden�n�n ne oldu- D) Esk� Türk Devletler�nde M�llet
ğu E) Devlet�n Anlamı
B) Türklerde devlet yönet�m�nde d�n adamlarının etk�l�
olduğu
C) Türklerde hükümdar olma hakkının sadece erkek ço-
cuklara ver�ld�ğ�
D) Türklerde s�yas� gücün meşru�yet kaynağının neye
dayandırıldığı
E) Türklerde kağana devlet yönet�m�nde kurultayın yar-
dımcı olduğu

8
I. Türk devlet teşk�latında kurultay (toy); s�yas�, kültürel,
hukuk� ve ekonom�k konularda genel kararlar alan ve
devlet yönet�m�n�n temel�n� oluşturan en yüksek kuru-
6 Türk devletler�nde hükümdarlara; şanyü, tanhu, han, luştu.
yabgu, �lteber, �d�kut, erk�n ve kağan g�b� unvanlar ver�l-
m�şt�. Hunlardan �t�baren Türklerde bazı hükümdarlık II. Kurultay’ın bu üyeler�ne “toygun” den�l�rd�.
semboller� de görülmekted�r. Bunlar; taht, davul, otağ, III. Kağan, hanedan üyeler�, hatun, aygucı ve boy bey-
kotuz, tuğ ve yaydır. Kağan ülkey� �dare eder, töre koya- ler�nden oluşan bu kurultay, genell�kle yılda üç kez
b�l�r ve gerekt�ğ�nde yargılama da yapab�l�rd�. toplanarak devlet �şler�n� görüşürdü.
Buna göre Türk devletler�nde hükümdarlar hakkında IV. Boy beyler�n�n toygun olarak kurultaya katılımı sada-
aşağıdak�lerden hang�s� söyleneb�l�r? kat �şaret� sayılır aks� b�r durum söz konusu olduğunda
bu b�r �syan olarak algılanırdı.
A) Gen�ş yetk�lerle donatılmışlardır.
B) Kullandıklar unvanlar Gök Tanrı tarafından bahşed�l- Parçadak� numaralandırılmış cümlelerden hang�ler�
m�şt�r. yer değ�şt�r�rse parçanın anlam bütünlüğü sağlanmış
C) Hükümdarlık alametler�n� kend�ler� bel�rlem�şt�r. olur?
D) Her hükümdar aynı unvanları kullanmamıştır. A) I ve II B) I ve III
E) Tahta çıkan her hükümdar kend� töres�n� hazırlamış- C) II ve III D) II ve IV
tır. E) III ve IV

26 Markaj Yaynlar / 9. Snf Tarih
MARKAJ YAYINLARI