Page 27 - 9. SINIF TARİH FAVORİ ÖĞRETEN PARAGRAF

4. ÜNTE: LK VE ORTA ÇAĞ’DA TÜRK DÜNYASI PARAGRAF TESTİ 3

1 Kurultay, kağanın seç�m� veya görevden alınmasında da 3 (I) Türkler yen� yurtlar bulmak amacıyla yaptıkları göçler
etk�l�yd�. Kağan, kurultayın doğal başkanıydı ve kağa- sırasında Orta Asya �ç�ndek� başka bölgeler�n yanı sıra
nın olmadığı zamanlarda aygucı (başbakan) kurultaya Orta Asya dışındak� ülkelere de yöneld�ler. (II) Yakut ve
başkanlık ederd�. Kurultaylarda alınan kararlar halka Çuvaş Türkler� m�lattan öncek� dönemlerde ana yurttan
duyurulurdu. Coğraf� şartlar ve ülken�n �ç�nde bulunduğu ayrılan �lk Türk toplulukları oldular. (III) Bunlardan Yakut-
durum neden�yle kurultayın her zaman toplanması ve boy lar S�b�rya’ya, Çuvaşlar �se Ural Dağları’nın güneyba-
beyler�n�n hızla b�r araya get�r�lmes� mümkün değ�ld�. Bu tısına yerleşerek Türk �nancının ve Türkçen�n en esk�
yüzden kurultay kararlarının uygulanmasını sağlamak ve özell�kler�n� devam ett�rd�ler. (IV) Aynı dönemde b�r başka
tak�p etmek �ç�n buyruklardan (bakan) oluşan b�r ayukıya Türk topluluğu olan İsk�tler batıda Tuna Nehr�’ne kadar
(hükûmet) �ht�yaç duyulmuştur. Ç�n kaynaklarında Hun, yayıldılar. (V) Ayrıca Kafkasya üzer�nden Anadolu’ya,
Kök Türk ve Uygur devletler�nde görülen bu hükûmet s�s- oradan da Sur�ye topraklarına g�rd�ler.
tem�nden sıkça bahsed�lm�şt�r.
Parçanın anlam bütünlüğü d�kkate alındığında numa-
Bu parça d�l ve anlatım yönünden değerlend�r�ld�- ralandırılmış cümleler�n hang�s�nden sonra “Asurlu-
ğ�nde aşağıdak�lerden hang�s�ne ulaşılamaz? lar ve Perslere karşı mücadele eden İsk�tler göç ett�kler�
yerlerde kalıcı olamadılar ve MÖ II. yüzyılda s�yas� varlık-
A) Anlatıcı olayları kahraman bakış açısıyla anlatmıştır. larını kaybett�ler.” cümles�n�n get�r�lmes� uygun olur?
B) Bazı sözcükler�n günümüzdek� karşılıkları parantez
�ç�nde ver�lm�şt�r. A) I B) II C) III D) IV E) V
C) Genel olarak nesnel �fadelerle anlatım sağlanmıştır.
D) Açıklayıcı anlatım b�ç�m� kullanılmıştır.
E) Dey�m kullanılarak anlatım güçlend�r�lm�şt�r.

4 Tar�hte düzenl� �lk Türk ordusunu Mete Han MÖ 209’da
kurmuştur. Mete Han’ın ordusunda, 10.000 atlıdan oluşan
en büyük b�rl�k “tümen” olarak adlandırılmıştır. Tümenler
b�nlere, b�nler yüzlere, yüzler onlara ayrılmış, her b�r�n�n
başına tümenbaşı, b�nbaşı, yüzbaşı ve onbaşı rütbele-
r�ne sah�p komutanlar görevlend�r�lm�şt�r. Mete Han’ın
kurduğu bu s�steme “onlu teşk�lat” adı ver�lm�şt�r. Onlu
teşk�lat, günümüze kadar hüküm süren d�ğer Türk dev-
letler� �le süregelm�şt�r. Asya Hunları, Avrupa Hunları,
Kök Türkler, Selçuklular ve Osmanlılar Dönem�’nde Türk
ordusu bu s�stem sayes�nde dünyanın sayılı ordularından
2 (I) Tören�n oluşumunda; kut anlayışı �le kağanlar tara- b�r�s� olmuştur. Ayrıca geçm�şten günümüze dünyadak�
fından konulan kurallar, kurultaylarda alınan kararlar ve modern ordular, bu onlu teşk�latı temel alarak ordularını
kağanın �rades�yle toplum �ç�nde yavaş yavaş oluşan bu şek�lde düzenlem�şt�r.
gelenekler etk�l� olmuştur. (II) Get�r�len kuralların adalete
uygun olmasına d�kkat ed�lm�şt�r. (III) Kağanlar da dâh�l Ver�len parçada aşağıdak�lerden hang�s�ne değ�n�l-
olmak üzere bu töreye herkes�n uyması zorunludur. (IV) mem�şt�r?
Töre, Türk toplumunda günümüzde öneml� b�r koşuldur. A) Türklerde �lk asker� teşk�latın k�m tarafından kuruldu-
(V) Töres�n� kaybetm�ş b�r ulusun yok olmuş sayılacağı ğuna
hatırlatılarak kağanlardan her zaman töreye uygun dav- B) Onlu s�stem� hang� devletler�n kullandığında
ranmaları �stenm�şt�r.
C) Asker� yapının hang� sınıflara ayrıldığına
Bu parçadak� numaralanmış cümlelerden hang�s� D) Mete Han’ın kurduğu ordunun en büyük b�rl�ğ�n�n kaç
düşüncen�n akışını bozmaktadır? k�ş�den oluştuğuna

A) I B) II C) III D) IV E) V E) Türklerde ordunun hang� s�lahları kullandıklarına

Markaj Yaynlar / 9. Snf Tarih 27
MARKAJ YAYINLARI