Page 76 - 10_Matematik_ogretmenin
P. 76

74                                                          İKİNCİ DERECEDEN DENKLEMLER



                  X X… ÖÖğretrene KKartnenre                 p    Örnek:
                                                              2
                                                             x  + 2x + 3 = 0 denkleminin çözüm kümesini bulalım.
                2
               ax +bx+c=0 ikinci dereceden bir denklem olmak üzere,     Çözük:
               ►  a+b+c=0 ise Ç= 1,      c    dır.       ˜
                               a                           Denklemin çözümünü diskriminant ve tam kare yardımıyla
               ►  a+c=0 ise Ç= −−      1,  c    dır.     ayrı ayrı bulalım.
                              a                            I. Yol:
               ►  a.c  <  0  ve  b=0  ise  denklemin  kökleri  simetriktir.   x +  2x 3+  =  0 ⇒ ∆ =  2 − 4.1.3
                                                                              2
                                                               2
                 (x = − x ) (iki kare farkı)                              ∆=  4 12−
                  1
                      2
                  2
               ►  ax +bx+c=0                                              ∆= − 8 olur.
                  2
                                                                           2
                   kx +mx+n=0                                    −− −  8  −−  4. ( ) 2−  −−  2
                                                                  2
                                                                                      22 −
                                                              1
                   denklemlerinin kökleri aynı ise   a  =  b  =  c  dir.  x =  2.1  =  2  =  2
                                        k  m  n                  −−       1  −−
                                                                  2 2 2. −
                                                                              2 2 2.i
                                                                                       1
                                                               =           =         = −−  2i
                                                                     2          2
              p    Örnek:                                        −+ −  8  −+
                                                                  2
                                                                           2 2 2i
                                                                                    1
                   2
                                                               2
              (3a-2)x +(a-2)x-4a-1=0  denkleminin  kökleri  simetrik  kök   x =  2.1  =  2  = −+  2i
              olduğuna göre denklemin çözüm kümesini bulunuz.  Ç.K={ 1−−  2i, 1−+  2i }  olur.
              ˜    Çözük:                                    II. Yol:
                                                                        2
                                                               2
                                                                                   0
                                                                             +
                                                                               +
                                                              x +
                                                                 2x 3 =
                                                                       x +
                                                                   +
                                                                           2x 1 2 =
              Denklemin simetrik iki kökünün olması için    YAYINEVİ
                                                                               +
                                                                  +
              a - 2 = 0 ⇒ a = 2 olmalıdır.                    ⇒  (x 1 +  ) 2  2 =  0 ⇒  (x 1 =  ) 2  −  2 olur.

                                                                            +=
                                                                 += −
              4x −=  0                                        ⇒  x1    2 ve x1 − − 2
                  9
                2
              (2x 3)(2x 3)−  +  =  0                               ↓
                 ↓    ↓
                                                                    21 ve x = − − −
                 3       3        33                          x = − −         21
              x =   x =  −  ⇒  Ç =  −   , 
                                                                     −
               1
                                                                                 −
                 2   2   2        2 2                         x =  2i 1 ve x =  −  2i 1olur.
                          KARMAŞIK SAYILAR                                2i −  } 1 'dir.
                                EDİTÖR  Ç.K = { 2i 1,− −
                2
              ax  + bx + c = 0 denkleminde ∆ < 0 ise reel çözüm yoktur.  X X… ÖÖğretrene KKartnenre
              Bu  durum,  ∆  <  0  halinde  denklemlerin  çözüm  kümesini   i = −  sanal biriminin kuvvetleri;
                                                                   1
              bulabileceğimiz yeni bir sayı kümesi tanımlama gereğini   i  = i, i  = -1, i  = -i ve i  = 1'dir.
                                                                               4
                                                                        3
                                                                   2
                                                              1
              ortaya  çıkarmıştır.  Reel  sayılar  kümesinin  genişletilmesi   Buradan  k ∈   olmak üzere
              sonucu olarak karmaşık sayılar kümesi ortaya çıkar.  i  = i  = 1
                                                                  o
                                                              4k
                2
              ►  x  + 1 = 0 denkleminin çözümünü araştıralım.  i 4k+1  = i  = i
                                                                   1
               2
                         2
              x  + 1 = 0 ise x  = –1 olur.                    i 4k+2  = i  = -1
                                                                   2
                                     1
                                                                   3
              Buradan  x = − 1 ve x = −−  olur.               i 4k+3  = i  = -i olur.
                               2
                      1
              ò-1 sayısı reel olmayan, reel sayılar kümesinde tanımla-
                                  2
              namayan bir sayıdır. İşte x  + 1 = 0 denkleminin çözümü   p    Örnek:
                                                                81
                                                                   58
                                                              75
              olan ò-1 sayısını yeni bir ifade olarak tanımlayarak "i" sa-  i , i , i  sayılarının eşitlerini bulalım.
              nal sayı birimi adını vereceğiz.               ˜    Çözük:
                                                              75
                                                                 72 3
               2
                         2
                                                                         .i  = 1.i  = -i
              x  + 1 = 0 ⇒ x  = –1 ⇒ x  = i ve x  = –i olur.  i  = i .i  = i 4.18 3  3
                                1
                                       2
                                                                 80 1
                                                              81
                                                                         .i  = 1.i = i
              "İşte  bu  tür  sayılardan  oluşan  kümeye  karmaşık  sayılar   i  = i .i  = i 4.20 1
                                                              58
                                                                          2
                                                                               2
                                                                 56 2
              kümesi adını vereceğiz."                       i  = i .i  = i 4.14  .i  = 1.i  = -1 olur.
              p    Örnek:
                                                             Bnğ KKğtKşık SKyıeıe K+nb (K, b ∈ R) Bnçntnenr
               −  4, −  9, −  16  sayılarının eşitlerini bulalım.  İfKnr Ennatrsn
              ˜    Çözük:                                     a,b∈  ve i =   −  1  olmak üzere a + bi biçimindeki sayılara
                4
               −=   ( ) 1 .4−  = − 1. 4 =  2i                karmaşık sayılar denir. Bir karmaşık sayı genel olarak

                            i  2                             z = a + bi şeklinde gösterilir. Karmaşık sayılar kümesi diğer
               − 9 =  ( ) 1 .9−  =     1 3i=           adıyla kompleks sayılar kümesidir ve    ile gösterilir.
                            9. −
                           3   i                                      a bi, a,b+  ∈  −
               − 16 =  16. ( ) 1−  =     1 4i olur.=     =   { z : z =   , i =   } 1   şeklinde  tanımlanan
                             16. −
                              4  i                           kümeye kompleks (karmaşık) sayılar kümesi adı verilir.
   71   72   73   74   75   76   77   78   79   80   81