Page 92 - 9_cografya_ogretmenin

90 DOĞAL SİSTEMLER

2. Dinamik Kökenli Basınç Alanları
ˇ Dinamik Yüksek Basınç Merkezi: Dünya’nın kendi ekseni etrafındaki dönüşünün rüzgârlar
üzerinde meydana getirdiği sapma etkisiyle 30° enlemleri çevresinde oluşan basınç mer-
kezidir. Bu merkez Kuzey Yarım Küre’de yaz aylarında kuzeye, kış aylarında güneye doğru
genişler. Alçalıcı hava hareketlerine bağlı olarak havanın ısınması ve nem miktarının düşme-
si nedeniyle 30° enlemleri çevresindeki karalar üzerinde çöller oluşur. Ör: Asor 30° DYB
ˇ Dinamik Alçak Basınç Merkezi: 60° enlemlerinde kutup rüzgârları ve batı rüzgârları
karşılaşır. Karşılaşan bu rüzgârlar Dünya’nın kendi ekseni etrafındaki dönüşü nedeniyle
birbirlerini yukarıya doğru iterler. Bu hava kütlelerinin yükselmesi ile geride alçak basınç
o
alanı oluşur. Ör: İzlanda 60 DAB

Basınç Alanlarının Özellikleri
Hava hareketi her zaman YB’den → AB’ye doğrudur.

Alçak basınç alanlarında YAYINEVİ

ˇ Yükselici hava hareketi vardır.
ˇ Hava hareketi çevreden merkeze doğru-
dur.
EDİTÖR
ˇ Yıllık yağış miktarı fazla olan yerlerdir. AB AB
ˇ Gökyüzü kapalı ve bulutludur.
ˇ Yerin ısı kaybı ve sıcaklık farkı azdır. Kuzey Yarım Küre Güney Yarım Küre
ˇ Bitki örtüsü gürdür.

Yüksek Basınç alanlarında

ˇ Alçalıcı hava hareketi vardır.
ˇ Hava hareketi merkezden çevreye doğru-
dur.
YB YB
ˇ En az yağışlı yerlerdir.
ˇ Gökyüzü açıktır.
ˇ Yerin ısı kaybı ve sıcaklık farkı fazladır.
ˇ Bitki örtüsü cılızdır. Kuzey Yarım Küre Güney Yarım Küre

RÜZGÂRLAR
ˇ Rüzgârlar: Yüksek basınçtan alçak basınca doğru meydana gelen hava hareketine denir.

Rüzgârı oluşturan temel faktör basınç farkıdır. Rüzgârın hızı saniyede metre (m/sn) ya da
saatte kilometre (km/sa) olarak anemometre ile ölçülür.