Page 132 - MİMAR ve MÜHENDİSİN İNŞAAT EL KİTABI BORDO KİTAP - DATA YAYINLARI

CEE: BORDO KİTAP 1477
duvarlar, döşemelerden iletilen düşey ve yatay etkileri
126 Taşıyıcı duvarların bütün katlarda düşeyde sürekli
karşılayarak, mesnetlendikleri şerit temellere iletirler.
olmaları etkilerin olumsuz bir durum meydana
gelmeden doğrudan temele iletilmesi bakımından
önemlidir. Yığma binalarda duvarların özellikle deprem
yükleri altında bütünlüğün korunması bakımından
üstten yatay hatılların bulunması ve bunların döşeme
YIĞMA YAPILAR plakları ile birbirlerine bağlanması gerekir. Yığma
duvar içinde uygun aralıklarla düşey hatıllar bulunması,
taşıyıcı sistemde ayrıca bir üstünlük olarak ortaya
çıkar. Deprem Yönetmeliği’nde yığma binaların
DATA YAYINLARI
yapımında uyulması gereken kurallar verilmiştir. Düşey
ve deprem yükleri altında, döşeme, duvar ve
temellerde bir yetersizliğin bulunması durumunda
yığma binanın güçlendirilmesi gerekir. Deprem
Yönetmeliği esas olarak betonarme ve çelik yapılara
dönük hazırlanmakla beraber, yığma yapılar için de
genel minimum kurallar ve sınırlandırmalar
içermektedir. Bunlar binanın kat sayısı, taşıyıcı duvar
kalınlıkları, kapı ve pencere boşluklarının boyutları ve
yerleri, taşıyıcı duvar mesnetlenmemiş uzunluğu, lento
ve hatıl boyutlarını kapsamaktadır.
Yurdumuzda yığma binalar, genellikle kırsal
bölümde yerel malzeme kullanılarak ve herhangi bir
mühendislik hizmetine ihtiyaç duyulmaksızın yapılır.
Yığma binaya yurdumuzda gereken önemin
Herhangi bir iskeletsel sisteme sahip olmayan, verilmediği açıktır. Bu sebepten bu tür binalarda çok
duvarlarının taşıyıcı nitelikte olduğu, tuğla, taş vb. çeşitli nitelikteki malzeme ve işçilik seviyesine
elemanların üst üste konularak ve harçla bağlanarak, rastlamak mümkündür. Bunun sonucu olarak yığma
elemanların düşey yükleri birbirine aktarması esasına binaların düşey ve deprem yükleri altındaki
dayalı çalışan yapısal sistemlere denir. Genel olarak güvenliklerinin belirlenmesinde belirsizlik ve güçlük
yığma bina duvarları taşıyıcı duvar birimleri ile inşa ortaya çıkar. Bu durum aynı şekilde binanın
edilen yapı olarak tanımlanabilir. güçlendirilmesinde de devam eder.
Yığma yapıyı oluşturan taş, tuğla, kerpiç, harç gibi Yurt dışında donatılı yığma yapı türünden inşa
malzemelerin basınç dayanımı yüksek, çekme edilen binalar da yaygın olduğu halde, bu tür yığma
dayanımı düşüktür. Bu maddeler basınç ve çekme binaya yurdumuzda hemen hemen hiç rastlanılmaz.
etkisine maruz kaldıkları zaman çok az bir Bunun en önemli sebebi, toplumumuzda yığma binanın
deformasyona uğrarlar. Deprem kuvvetlerinden veya mühendislik hizmeti gerektirmeyen bir yapı olarak
zeminde meydana gelen değişikliklerden dolayı doğan görülmesidir.
çekme gerilmelerini karşılayamazlar. Ayrıca; iki, üç katlı yapıların yurdumuzda
Yığma yapılarda duvarların hem bölücü hem de betonarme inşa edilmeye çalışılması veya inşa
taşıyıcı işlevi vardır. Duvarlar hem hacimleri oluşturur edildiğinin iddia edilmesi diğer bir çarpıklığı
hem de yapının işlevi gereği oluşturulan iç bölmelerini göstermektedir. Ancak, yurdumuzda mühendislik
ayırırlar. Bu yapılarda duvarlar taşıyıcı olduğu için hizmeti görmeyen örneğin 4 ve daha az katlı
duvarlardaki her türlü hasar doğrudan taşıyıcı sistemi betonarme binaların büyük bir kısmı düşey ve deprem
etkiler. yükleri altındaki davranışları bakımından yığma olarak
Yığma binaların taşıyıcı sistem elemanlarını, görülebilir. Bu binalarda bulunan kolon ve kirişler,
döşemeler, bunların mesnetlendiği hatıllar, taşıyıcı yığma binadaki düşey ve yatay hatıllar olarak kabul
duvarlar ve taşıyıcı duvarların temelleri oluştururlar. edilebilir.
Döşemeler genellikle plak döşeme olup, duvarların Yurdumuzda yığma ve bu türden kabul edilebilecek
üzerinde bulunan yatay hatıl kirişlerine mesnetlidir. binalar düşey ve deprem yüklerini karşılamaları
Döşeme türü olarak dişli döşemenin de kullanıldığı bakımından aşağıdaki şekilde sınıflandırılabilir:
durumlar mevcuttur. Bazı eski binalarda içinde çelik • Kırsal Kesimlerdeki Yığma Binalar: Bunlar
profillerin bulunduğu türden döşemeler de bodrum kat ve genellikle 4 veya daha az katılıdır.
bulunmaktadır. Çok çeşitli malzemeden yapılan Bu binalar genellikle boşluklu tuğla, briket ve