Page 135 - MİMAR ve MÜHENDİSİN İNŞAAT EL KİTABI BORDO KİTAP - DATA YAYINLARI

CEE: BORDO KİTAP 1499
ve yayın kuruluşu olan "Council on Tali Buildings and
129 ABD'de 1890-1900 döneminde bu tip binaların sayı
Urban Habitat" tarafından, dünyanın ilk gökdeleni
kabul edilmektedir.
ve yükseklikleri hızla artmış, kule tipi narin binalar
tercih edilmeye başlanmış, 19. yüzyıl 40 katlı
“Prudential Life Insurance Tower" ile kapanmıştır.
1900- 1914 döneminde Chicago bu konuda geri
GÖKDELENLER kalmış, New-York'ta ise yükseklik rekoru için yarışma
şiddetle sürmüş, gotik benzeri detayları ile hayranlık
uyandıran (55 kat 229 m) "Woolworth Building" 1913
yılında hizmete açılmıştır. 1915'ten itibaren, Birinci
DATA YAYINLARI
Dünya Savaşı ve bunu izleyen ekonomik kriz
yüzünden bir duraklama olmuş, ancak 1920'lerin ikinci
yansında yarış yeniden başlamıştır. 1928-1930
arasında, gece aydınlatması ve yeni bezeme anlayışı
ile dikkatleri çeken 77 Katlı (319 m) "Chrysler Building"
sonra, hala dünyanın en yüksek dördüncü binası
durumunu koruyan, (102 katlı 381 m) "Empire State
Building" inşa edilmiştir. Bu gelişmeler sonucu ortaya
çıkan durum, 1931 yılında ön yüksek 20 binayı içeren
(Tablo l)'de görülmektedir.
Gökdelenler, genellikle yüksekliği ile dikkat çeken
ve çok katlı olan modern binalardır. "Gökdelen" terimi
genellikle 150 metreden (500 feet) daha yüksek olan
Gökdelen, çok yüksek yapı anlamına gelmektedir, binaları tanımlamak için kullanılır, ancak bu yükseklik
gemicilikte geminin uzun direğine verilen isimdir. Bir standartları ülkeden ülkeye değişebilir.
gökdelen için en düşük yükseklik 305 metre (1000 fit)
olarak kabul edilmektedir. Gökdelenlerin özellikleri ve önemli noktaları
“Gökdelen” kelimesinin karşılığı olan İngilizce şunlardır:
kelime skyscraper (gök kazıyan), 19. yüzyılın  Yükseklik: Gökdelenler genellikle diğer binalardan
sonlarında, New York’taki halkın muazzam yapılara belirgin şekilde daha yüksektir. Bu yükseklik,
karşı olan korkusu sonucu ortaya çıkmıştır. Amerika genellikle kent merkezlerinde veya yoğun nüfuslu
Birleşik Devletlerin’de, geleneksel olarak gökdelenlerin bölgelerde arazi kullanımını optimize etmek için
en düşük uzunluğu 153 metre (500 fit) olarak kabul tercih edilir.
edilmektedir. Çelik, güçlendirilmiş betonlar, su
pompaları ve asansörler gökdelenler için en önemli  Mimari Tasarım: Gökdelenlerin mimari tasarımı
gelişmelere sebep olmuştur. genellikle çarpıcı ve dikkat çekicidir. Bu binalar
Gökdelenlerin ağırlık taşıyan sistemleri diğer genellikle cam veya metal gibi modern
yapılara göre büyük farklılıklar göstermektedir. 4 kata malzemelerle kaplanır ve estetik bir görünüm
kadar yapılar sadece duvarlardan destek alabilirler,
ancak gökdelenler çelik iskeletlerden destek almak sağlar.
zorunda olan geniş yapılardır. Duvarlar bu çelik
iskeletlere perde gibi asılırlar-hatta mimaride bu çelik  Yapısal Güvenlik: Yüksek binaların yapısal
iskeletler tarafından desteklenen cam kaplamalı güvenlik ve dayanıklılığı büyük önem taşır.
yüksek yapılara “perde duvar” denir. Rüzgâr için ise Gökdelenler genellikle deprem, rüzgar yükü ve
özel durumlar göz önüne alınmaktadır. diğer doğal afetlere karşı dayanıklı olacak şekilde
Bazı gökdelen projelerinde yeni yeni C50/60 beton tasarlanır.
kalitesi tercih ediliyor. Birleşik Devletlerde yüksek
binaların diğer deyişle gökdelenlerin (Skyscraper) en  Kullanım Amaçları: Gökdelenler genellikle ofisler,
düşük yüksekliği 153 m olarak kabul edilmektedir. konutlar, oteller veya karışık kullanım alanları için
Bu tip binalar, 1880'lerde Chicago ve New-York'ta
ortaya çıkmıştır. Belirleyici özellikler sayılan yükseklik, kullanılır. Bu tür binalar genellikle birçok kişiyi
çelik çerçeve ve asansörün birlikte kullanıldığı, 1883- barındıracak kapasiteye sahiptir.
1886 arasında Chicago'da inşa edilen "Home
Insurance Company", bu konuda çalışan bir araştırma