Page 11 - EKYS TC Müdür ve Müdür Yardımcılığı Özetin Özeti

TÜRKİYE’NİN İKLİMİ VE BÖLÜM 8

BİTKİ ÖRTÜSÜ

TÜRKİYE’NİN İKLİMİ Ocak Ayı Ortalama Sıcaklık Dağılışı

Bir yerde meydana gelen hava olaylarının uzun yıllar boyunca • Batıdan doğuya doğru gidildikçe yükselti ve karasallık nede-
gösterdiği ortalama duruma iklim denir. Bir yerdeki hava olayla- niyle sıcaklık düşer.
rının kısa süreli değerlendirilmesine hava durumu denir. Sinoptik
DATA YAYINLARI
haritalar hava durumunu gösterir. • En düşük sıcaklık Kuzeydoğu Anadolu’da görülür.
• En yüksek sıcaklık Akdeniz Bölgesi’nde görülür.
TÜRKİYE’NİN İKLİMİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER
• Kıyı ile iç kesimler arasındaki sıcaklık farkı yüksektir.

Matematik Konum Özel Konum
Temmuz Ayı Ortalama Sıcaklık Dağılışı
Orta Kuşak’ta Yer Alması: Denizellik - Karasallık:
Türkiye kuzeyden gelen Karalar, denizlere göre erken • En yüksek sıcaklık Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde görülür.
soğuk hava kütlesiyle güney- ısnıp erken soğumaktadır. Bu • Sıcaklığın en düşük olduğu bölge ise Kuzeydoğu Anadolu Böl-
den gelen sıcak hava kütlesi- nedenle karasal iklimlerde gesi’dir.
nin karşılaşma alanında yer günlük ve yıllık sıcaklık fark-
aldığından cephesel yağış- ları denizel iklimlere göre daha
lar görülür. Batı rüzgârlarının fazladır. Yıllık Sıcaklık Farklarının Dağılışı
etkisi altındadır.
• Kıyılardan iç kesimlere doğru gidildikçe sıcaklık farkları artar
Yükseklik: Yerden yüksek- (Denize uzaklık).
Enlem: Türkiye’de güneyden lere çıkıldıkça sıcaklık her 200
kuzeye doğru gidildikçe Güneş m’de 1°C azalır. Türkiye’de de • Doğuya doğru gidildikçe yıllık sıcaklık farkları artar (yükselti).
ışınlarının yere düşme açısı yüksek yerlerde yazların serin, • Doğu Anadolu’da sıcaklık farkı 30°C’yi geçer.
daraldığı için sıcaklıklar azal- kışların ise soğuk ve yağışlı
maktadır.
geçmesi yükseltiye bağlıdır.
÷ NOT
Dağların Uzanışı: Akdeniz
Bakı: Türkiye Kuzey Yarım ve Karadeniz’de dağlar kıyıya • İndirgenmiş sıcaklık haritalarında yükseltinin sıcaklığa etkisi
Küre’de olduğu için dağla- paralel uzandığı için denizel
rın güneye bakan yamaçları, iklim iç kesimlere sokulamaz. yoktur. Çünkü indirgenmiş sıcaklık tüm merkezlerin deniz
kuzeye bakan yamaçlarından Ege’de dağlar kıyıya dik uzan- seviyesine göre belirlenen sıcaklığıdır. Bir merkezin yüksel-
daha fazla güneş enerjisi alır dığı için denizel iklim iç kesim- tisi ne kadar fazla ise indirgenmiş sıcaklığı ile gerçek sıcak-
ve daha fazla ısınır.
lere sokulabilir. lığı arasındaki fark o kadar fazla olur.

÷ NOT
İKLİM ELEMANLARI • Bitkilerin uykularından uyandıkları ve yaşam faaliyetlerini
Sıcaklık gerçekleştirdikleri döneme vejetasyon dönemi denir. Sıcak-
lıklar belli bir eşiği aştığında vejetasyon dönemi başlamakta-
Türkiye’de sıcaklığın dağılışını, kuzey-güney doğrultusunda enlem
farkı, batı-doğu doğrultusunda denizden uzaklık ve yükselti etkiler. dır. Bu eşiğin altına düştüğünde ise vejetasyon dönemi sona
ermektedir.
Yıllık Ortalama Sıcaklık Dağılışı
• Türkiye’de ortalama sıcaklık 3ºC ile 20ºC arasında değişir.
• Güneyden kuzeye doğru sıcaklık değerleri azalmaktadır Basınç
(Enlem).
• Batıdan doğuya doğru sıcaklık azalmaktadır (Yükselti). • Gazların ağırlıkları ve yer çekiminin etkisi ile cisimler üzerine
uyguladığı basınca hava basıncı denir.
• Kıyıdan iç kesimlere doğru sıcaklık azalmaktadır (Denizellik). • Sıcaklık ve yükselti ile basınç arasında ters orantı, yer çekimi
• En düşük sıcaklık Kuzeydoğu Anadolu’da, en yüksek sıcaklık ve yoğunluk ile basınç arasında doğru orantı mevcuttur.
güney kıyılarında görülür.

57