Page 22 - EKYS TC Müdür ve Müdür Yardımcılığı Özetin Özeti

ATATÜRK DÖNEMI TÜRK DIŞ BÖLÜM 6

POLITIKASI

TÜRK DIŞ POLITIKASININ • Musul ve Kerkük’teki Türk halkının hakları korunacak.
TEMEL ILKELERI • Hakkari Türkiye’ye bırakılacak.
• Irak, Musul’dan elde edeceği petrol gelirlerinden %10’unu 25
• Atatürk, Misakımillî ile yeni Türk devleti için korunması müm- yıllığına Türkiye’ye verecek.
DATA YAYINLARI
kün gerçekçi bir sınır çizmiştir.
• Atatürk’ün “Yurtta barış, cihanda barış” sözü doğrultusunda
geliştirilen dış politikasının ilkeleri şunlardır: Yabancı Okullar Sorunu (1926)
▪ Milli sınırlarımız içinde varlığımızı korumak • Yabancılar kapitülasyonlar aracılığıyla Türk ülkesinde birçok
▪ Gerçekleştirilmeyecek emeller peşinde koşmamak okul açarak önemli kültürel haklara da sahip olmuşlardır.
▪ Diğer devletlerin iç işlerine karışmamak • Lozan’a göre bu okullar kapatılmayacak ancak okullar Türk
▪ Komşu ülkelerle dostluk ilişkilerini geliştirmek kanunlarına göre yönetilecektir.
▪ Milli politikayı uygularken kamuoyunu dikkate almak • Bu konudaki en büyük sorun Fransa ile yaşanmıştır.
▪ Uluslararası hukuka bağlı kalmak • Ancak Atatürk bu duruma sert tepki gösterip “Bu bizim iç soru-
numuzdur.” diyerek karşı çıkmıştır.
▪ Türk ulusunun uluslararası alanda saygınlığını artırmak • Yabancı Okullar Sorunu yeni Türk devletinin bundan sonraki ilk
▪ Bağımsızlığımıza saygı duyan devletlerle her alanda ilişki- dış politika başarısıdır.
leri geliştirmek
▪ Dünyadaki gelişmeleri yakından takip etmek
Nüfus Mübadelesi (10 Haziran 1930)
• Lozan’da bu sorun çözülememiştir.
1923 - 1932 DÖNEMI DIŞ POLITIKA
• Yunanistan, Türkiye’de daha çok Rum halkını bırakmak iste-
Musul Sorunu (5 Haziran 1926) yince ilişkiler gerginleşti.
• Lozan’da halledilemeyen konu konferans sonrasına bırakılmış- • 1928 yılında bu sorunlar Milletler Cemiyeti’nde görüşüldüğü
tır. halde çözülemedi.
• Heyetler uyuşmazlığı gidermek amacı ile Lozan sonrası ilk kez • 1930 Haziran ayındaki anlaşmayla sorun çözümlendi. Bu ant-
Mayıs 1924’de İstanbul’da (Haliç Konferansı’nda bir araya gel- laşma ile İstanbul Rumları ile Batı Trakya Türklerinin hepsi yer-
diler. leşik sayıldı (Ahali Mübadelesi).
• Konferansın sonuçsuz kalması üzerine Türkiye sorunu Milletler • Bu sorunun çözülmesi Türkiye’nin Milletler Cemiyetine üye
Cemiyetine taşıdı. olmasında ve Balkan Antantı’nın imzalanmasında etkili olmuş-
• Milletler Cemiyeti Geçici Brüksel Hattı adıyla bir rapor hazır- tur.
ladı. • Venizelos, Atatürk’ü 1934 yılında Nobel Barış Ödülü’ne aday
• Bu rapor İngiltere’yi haklı görünce Türkiye sorunu La Haye göstermiştir.
Adalet Komisyonuna taşıdı.
• La Haye Adalet Komisyonu da Geçici Brüksel Hattı’nı kabul
edince Türkiye savaş kararı almak zorunda kaldı. Dış Borçlar (1929-1933)
• Türkiye bu sorunda yalnız kalmamak için 17 Aralık 1925’de • Borçlar Sorunu Osmanlı Devleti’nden en çok alacağı olan
SSCB ile dostluk ve tarafsızlık antlaşmasını yeniledi. Fransa ile yaşandı.
• Türk ordusu Musul’da savaş için hazırlıklara başladığı sırada • Lozan’da Türkiye borçları taksitli ödeyeceğini belirtti.
bölgede Şeyh Sait ve Nasturi İsyanı çıktı. • 1929 Dünya Ekonomik Bunalımı ile yeni Türk devleti Osman-
• Özellikle Şeyh Sait İsyanı’nı bastırmada zorlanan Türkiye İngil- lı’dan kalan borçları ödemekte zorluk çekti.
tere ile barış yapmak zorunda kaldı. • Daha sonraki süreçte borçlar taksitler halinde ödenmiştir.
• Yapılan Ankara Antlaşması ile Türkiye - Irak sınırı kesin olarak • 1954 yılında dış borçlar bitirilmiştir.
çizildi.
Bozkut - Lotus Olayı (2 Ağustos 1926)
Ankara Antlaşması (5 Haziran 1926)
• Musul, Kerkük ve Süleymaniye İngiltere mandasındaki Irak’a • 2 Ağustos 1926 tarihinde Bozkurt adlı Türk gemisi ile Lotus adlı
bırakılacak. Fransız gemisi Ege Denizi’nde çarpışmıştır.

151