Page 24 - EKYS TC Müdür ve Müdür Yardımcılığı Özetin Özeti
P. 24
BÖLÜM 1 DEĞERLER EĞİTİMİ
TEMEL KAVRAMLAR • İnsanların hareket ve düşüncelerini en iyi hangi yolla gösterebi-
leceklerini kavramalarına yardımcı olur.
• Rollerin seçilmesine ve gerçekleştirilmesine kılavuzluk eder.
DEĞER NEDİR?
• Toplumun varlığını sağlayan büyük çoğunluk tarafından benim- • Dayanışma aracıdır.
senmiş ortak davranış biçimlerini oluşturan, kaynağını eğitim, • Kişilerin dikkatini yararlı ve önemli olarak görülen maddi kültür
sosyal, ekonomik, psikolojik, dini, ahlaki sistemlerden alan bir nesneleri üzerinde yoğunlaştırır.
davranış tarzıdır.
Sosyal Onay
• Değerlerin ortaya çıkmasında en önemli unsur sosyal onay
Değerlerin Özellikleri kavramıdır. Çünkü onaylanan davranış ilerleyen zamanlarda
• Toplumun çoğunluğunca benimsenmiştir. değere dönüşür ve bir süre sonra toplumsal yaşamda yerleş-
• Davranışların, insanların ve olayların seçiminde ya da değişi- meye başlar. Değişen koşullarla birlikte zaman içinde değerler
minde etkili olan standartlardır. de değişebilir. Değerlerin durağan değildir ve iki farklı toplumda
• Kuşaktan kuşağa aktarılır. kültürel , sosyoekonomik değişkenlere bağlı olarak farklı değer
yargıları ortaya çıkabilir.
• Toplumdan topluma ve aynı toplumda zamanla değişir.
• Bireylerin amaçlarına ulaşmada etkili olan davranış biçimleriyle Değerlerin Sınıflandırılması
ilişkilidirler. Rokeach’e Göre Değerler:
• Aile, din gibi kurumlar güçlerini değerlerden alırlar. ROKEACH
• Davranışları yönlendirici bir etkiye sahiptirler. Amaç Değerler
• Taşıdıkları öneme göre kendi aralarında sıralanırlar. • Hedeflenen, özlem duyulan yaşamın amacına ilişkin
• olanak sağlamakDATA YAYINLARI
Eylemlerin ve durumların üzerindedir.
genel değerler
• Değerler, duygularla harmanlanmış inançlardır. Örnek: Eşitlik, güvenlik, barış, bilgelik, mutluluk...
• Bireylerin amaçları ve amaca ulaşmada etkili olan davranış
örüntüleriyle ilişkilidir.
• Özgül davranış ve durumların ötesindedirler. • Araç Değerler
• Bireylerin, olayların ve eylemlerin değişimini ve seçimini yön- Amaç değerlere ulaşmak için kullanılacak olan gerekli
davranış biçimleri
lendirirler.
• Sahip oldukları öneme göre de hiyerarşik bir yapıdadırlar. Örnek: Dürüstlük, hayal gücü, hırs, entelektüel birikim,
sevecenlik, öz denetim, sorumluluk bilinci...
Değerlerin Amaçları Nelson’a Göre Değerler:
• Toplumun sahip olduğu değerleri pekiştirmek NELSON
• Topluma sağlam / iyi karakterli bireyler kazandırmak
• Öğrencilerin gelişimsel düzeylerine uygun değerleri öğrenme- Bireysel Değerler
lerini sağlamak • Bireyin çevresinden bağımsız olarak bağlanmayı tercih
• Öğrencilerin öğrendikleri değerleri yaşamlarına yansıtmalarına ettiği değerler
Grup Değerleri
• Değerlerin aile ve çevre ile pekiştirilmesine olanak sağlamak • Belirli bir grubun üyelerince paylaşılan değerler
Değerlerin Temel İşlevleri Örnek: Aile, dini grup, siyasi grup...
• Sosyal denetim ve baskı aracıdır.
• Onaylanmayan davranışların engellenmesinde etkilidir. Sosyal Değerler
• Utanma ve suçluluk duygularının anlaşılabilmesine katkı sağ- • Toplumun büyük bir kesimi tarafından paylaşılan değer-
ler
lar.
• Bireylerin sosyal statülerini saptama araçlarındandır. Örnek: Adalet, saygı, güvenlik...
• İdeal düşünme, doğru davranma yollarını gösterir.
154