Page 12 - sağlık bakanlığı tıbbi sekreter konu anlatımlı soru bankası

6.
TIBBI TERMINOLOJI
ÜNİTE

damarla ilgili. DATA YAYINLARI
ź Tıbbi terminoloji vücudu, vücudun parçalarını, fonk- Örnek: Renalgia (renalji): Böbrek ağrısı. Ren + algia
siyonlarını, hastalıkları, teşhis ve tedavi işlemlerini, ź Kökün sonuna basit ve bileşik son ekler getirilmek
tıbbi araç ve ölçümleri, cerrahi, klinik ve patolojik suretiyle yeni terimler türetilir.
durumları ve insan sağlığını ilgilendiren daha birçok
durumu tanımlamada kullanılır. Örnek: Cardiac(kardiyak): Kalbe ait. Cardia + ac

ź Tıp terimleri Latince ya da Grekçe’dir. Bu iki dilden ź Bileşik son ekler ise basit son ek ve kökün birleşme-
köken alan terimler, farklı dillerde bazı değişiklikler siyle meydana gelmiştir.
gösterebilirler. Bu değişiklikler kullanılan dildeki söy-
leyiş biçimine göre olmaktadır. Örnek: Appendix + ec + tom + y: Appendectomy(apen-
ź Ses ve harf düşmeleri ile eklenmeleri görülür. Bu tür dektomi): Apandisitin ameliyatla alınması.
geçişlere transkripsiyon denir. appendix: ek parça, kör bağırsağın uzantısı,
ź Tıbbi terminolojiyi öğrenmenin en kolay yolu “terim ectomy: ameliyatla alma, çıkarma.
analizi” adı verilen yöntemle terimleri organize edil-
miş bir şekilde analiz etmektir. Terimlerin Temel Yapıları
ź Bu yöntemde tıbbi terimler onları meydana getiren
yapılar (kök, önek ve sonek) açısından ayrı ayrı ince- ź Bir terimin ön eki ünsüz bir harf ile bitiyor ve kök
lenerek analiz edilir. ünsüz harf ile başlıyorsa araya “o” kaynaştırma
ünlüsü girmektedir. Aynı şekilde bir kök ünsüzle baş-
KÖKLER ladığında ise yine araya “o” kaynaştırma ünlüsü girer.
Bütün tıbbi terimler en az bir kökten oluşmuştur. Kök- Örnek: Oncogenic (onkojenik): Tümör oluşmasına
ler alacağı eklerle farklı anlamlar kazanmaktadır. Tıbbi sebep olan anlamındadır.
terimlerin köklerini ve eklerini ayırt etmek, terminolojinin Onc: Tümör anlamındadır.
daha kolay öğrenilmesini sağlar. o: Kaynaştırma ünlüsü
Herhangi bir yapım eki almamış sözcüklere kök denir. genic: –den kaynaklanan anlamı veren son ektir.
Örnek: 1. Ren (böbrek) 4. Arter (atarda-
mar) ź Ünsüzle biten bir kök sözcüğüne eklenen son ek,
2. Cardi (kalp) 5 .Hema (kan) ünlü ile başlıyorsa kaynaştırma ünlüsü kullanılma-
3. Cranium (kafa) maktadır.
6. Gaster (mide)
Örnek: Myalgia (miyalji): Kas ağrısı
Kök ya da köklerden yeni tıbbi terimler My, kas anlamında kök; algia ise ağrı anlamında kulla-
oluşturulması aşağıdaki gibidir:
nılan son ektir.
ź Eki kökün bir araya getirilmesi sonucu yeni bir terim
oluşturulabilir. ź Ünlü ile biten bir ön ek, ünsüzle başlayan bir kökle
Örnek: Cardiovasculer (kardiyovasküler): Kalp ve birleşirse yine kaynaştırma ünlüsü kullanılmaz.
Örnek: Qadriplegia (kuadripleji): Her iki kol ve bacağı
Cardi(kardiyo) + Vascular (vasküler) Cardiovasculer tutan felç
(kardiyovasküler) “Quadri”, dört (her iki kol ve bacak) anlamında ön ek;
“plegia‟ ise felç anlamında kullanılan köktür.
ź Kökün önüne ön ekler getirilmek suretiyle yeni bir
tıbbi terim üretilebilir.
ź Kök ünlü bir harf ile bitiyor ve son ek de ünlü ile baş-
Örnek: Hypothermia (hipotermi): Vücut ısısının normal lıyorsa kökün sonunda ünlü düşmesi olur.
değerinin altında olması. Hyp + Thermia
Örnek: Mammalgia (mammalji): Meme ağrısı
ź Kökün sonuna son ekler getirilmek suretiyle yeni Mamma / algia : Mammalgia
terimler türetilebilir.