Page 4 - 2024 kpss vatandaşlık çalışma yaprakları data

TEMEL HUKUK BİLGİLERİ KPSS VATANDAŞLIK

HUKUK KURALLARINDA BOŞLUK

KANUN BOŞLUĞU HUKUK BOŞLUĞU
Olaya uygulanacak yazılı bir kural yoktur Olaya uygulanacak yazılı ve
ya da vardır ama yeterli değildir. yazısız bir kural yoktur.
Hakim hukuk yaratır.
Kural İçi Boşluk Kural Dışı Boşluk
Hakimin yarattığı hukuk,
Kanun koyucunun bilerek ve Kanun koyucu tarafından bilmeyerek, sadece hukuk yaratılan olay
DATA YAYINLARI
isteyerek bıraktığı boşluktur. istemeyerek bırakılan boşluktur. için geçerlidir.
Hakim takdir yetkisini kullanır.
Açık Boşluk Örtülü Boşluk

Olaya uygulanacak somut Olaya uygulanacak somut bir
bir kural yoktur. kural var ama kapsamı geniş tutulmuştur.

Örneğin; ölen bir kişinin cenaze masrafları, Örneğin; kanun ayırt etme gücüne sahip olmayan kişilerin
mal varlığı yoksa nereden karşılanacağına sözleşmelerini geçersiz sayar. Fakat aldığı bilete ikramiye
dair bir hüküm yoktur. çıkması hâlinde sözleşme geçerli sayılır.

HUKUK KURALLARININ YAPTIRIMLARI (MÜEYYİDELER)

Yaptırım nedir? Hukuk kurallarına uyulmaması durumunda, devlet kuvvetlerinin harekete
(Müeyyide) geçerek kişileri hükümlerini yerine getirmeye zorlamasıdır.

YAPTIRIM TÜRLERİ

Ceza Hükümsüzlük (Geçersizlik)
● Kanunun suç işleyen kişiye uygulanmasını öngördüğü yaptı- ● Bir hukuki işlemin kanunun öngördüğü şekilde yapılmaması
rımdır. Türk Ceza Kanunu’na göre cezalar; hâlinde geçersiz sayılmasıdır.
► Hapis cezaları; ağırlaştırılmış müebbet hapis, müebbet hapis ● Yokluk, tek taraflı bağlamazlık ve butlan olmak üzere üçe ayrılır.
ve süreli hapis cezaları şeklinde üç grupta düzenlenmiştir.
Yokluk
► Adli para cezası; 5 günden az, 730 günden fazla olamaz. Bir
gün karşılığı en az 20, en fazla 100 liradır. ● Hukuki işlemlerin kurucu ögelerinde meydana gelen eksiklik
veya sakatlıktır.
Cebr-i İcra (Zorla Yerine Getirme) ► Örneğin; resmi evlendirme memuru önünde yapılmayan

● Bir borç ilişkisinde borcunu kendi rızasıyla yerine getirmeyen evlilik yok hükmündedir.
borçlunun devlet gücü aracılığıyla bu borcunu yerine getirmeye Tek Taraflı Bağlamazlık
zorlanmasıdır.
● Hukuki işlemin taraflarından birinin sözleşme yapma ehliyetine
► Örneğin; öğrenim kredisi borcunu ödemeyen kişiye ödeme sahip olmamasıdır.
emrinin gönderilmesine rağmen borç ödenmemişse kişinin
banka hesaplarına bloke konulması. ► Örneğin; ayırt etme gücüne sahip bir küçüğün yaptığı söz-
leşme küçüğü bağlamaz ama diğer tarafı bağlar. Ancak veli-
Tazminat sinin onayı ile sözleşme geçerli hâle gelir.
● Hukuka aykırı hareket eden kişinin, bu hareketi sonucunda Butlan
meydana gelen zararı ödemesidir. Maddi ve manevi tazminat
olmak üzere ikiye ayrılır. ● Hukuki işlemin geçersiz kabul edilmesi durumudur.
► Örneğin; birinin arabasına zarar vermek maddi tazminat, Mutlak Butlan (Kesin Hükümsüzlük): Hukuki işlemin kesin ola-
birine hakaret etmek ise manevi tazminattır. rak geçersiz sayılmasıdır. Örneğin; akıl sağlığı yerinde olmayan
bir kişinin yapmış olduğu evlilik bu duruma örnektir.
İptal Nispi Butlan (İptal Edilebilirlik): Bir hukuki işlemde, işlemi oluş-
● Hukuk kurallarına aykırı bir biçimde yapılmış idari işlemlerin turan iradelerden birindeki sakatlık sebebiyle geçersiz sayılması-
idari yargı organlarınca ortadan kaldırılması durumudur. dır. Örneğin; sarhoşken yapılan evlilik bu duruma örnektir.
5