Page 22 - 10-sinif-cografya-odn

50 DOĞAL SİSTEMLER
TARIM ARAZILERI HAYVANCILIK
ˇ Türkiye’de farklı iklim tipleri farklı toprak ˇ Ülkemizde mera hayvancılığı bitki örtü-
türlerini oluşturmuştur. Farklı toprak tür- süne bağlı olarak yapılır.
leri ise değişik toprak isteği olan kültür
bitkilerinin yetiştirilmesini sağlamıştır.
Böylece bu topraklardan en verimli şe-
kilde yararlanmaya başlanmıştır.
ˇ Türkiye’de arazi kullanımı açısından en
fazla yeri tarım ve orman alanları kap-
EDİTÖR YAYINEVİ
lar. Türkiye’deki kuru tarım alanlarının
büyük bir kısmında (%78) başta buğday
olmak üzere tahıl yetiştirilir. Ülkemizde Geniş meraların bulunduğu Erzurum -
tahıl tarımı çoğunlukla kuru tarım tek- Kars Platosu’nda büyükbaş hayvancılık
niğiyle yapıldığından az yağış alan iç yapılmaktadır.
bölgelerdeki tarım arazisinin bir bölü- ˇ Erzurum ve Kars platolarındaki çernez-
mü nadasa bırakılır. Tarım alanlarında yomlar üzerinde yetişen gür otlaklar, bü-
yetiştirilen diğer ürünler baklagiller, en- yükbaş hayvancılığa; bozkır toprakları
düstri bitkileri (şeker pancarı, çay, pa- üzerinde yetişen bozkır bitki örtüsü ise
muk, tütün vb.), yağlı tohumlar ve yum- koyun yetiştiriciliğine elverişlidir.
rulu bitkilerdir. ˇ Keçi besiciliği daha çok terra rossalar
üzerinde yetişen maki ve çalılık alanlar-
da yaygındır.
ˇ Arıcılık için çam ormanları, bozkır ve ça-
yır alanları elverişlidir.
ˇ İpek böcekçiliği ise dut ağaçlarının yay-
gın olduğu yerlerde yapılır.
ˇ Buna göre hayvancılık; bitki örtüsüne,
dolayısıyla toprağa bağlı bir etkinliktir.
ORMANCILIK
ˇ Ormancılık, toprağa dayalı bir etkinliktir.
Kahverengi orman topraklarının Bir bölgede orman oluşabilmesi için ya-
yaygın olduğu Doğu Karadeniz Bölü-
mü’nde çay tarımı yapılmaktadır. ğış ve sıcaklığın yeterli olması gerekir.
Türkiye topraklarının % 27,6’sını orman-
ˇ Türkiye’de iklim ve toprak yapısının uy- lar oluşturur.
gun olduğu bazı alanlarda değişik kültür ˇ Türkiye’de orman ve ormancılık daha
bitkileri yoğun olarak yetiştirilir.
çok kıyı bölgelerde gelişmiştir.
ˇ Toprağın fazlaca yıkanmış olduğu Doğu ˇ Orman ürünleri, ana ve yan ürünler ol-
Karadeniz kıyılarında çay üretimi yapılır.
mak üzere iki gruba ayrılır. Ana ürün-
ˇ Kahverengi ve kestane renkli bozkır lerin başlıcaları tomruk, odun, kereste,
topraklarda daha çok buğday, arpa ve kâğıt, sunta ve ahşap yer döşemeleridir.
mercimek yetiştirilir. Yumrulu bitkiler ˇ Sığla yağı, kozalak, reçine, ıhlamur ve
(patates ve soğan) ise çoğunlukla kumlu çeşitli yapraklar orman yan ürünlerinin
topraklarda üretilir. Derinliği ve su tutma başlıcalarıdır.
yeteneği fazla olan kumlu, killi topraklar
ise pamuk yetiştirilmesine elverişlidir. ˇ Ormanın doğrudan ve dolaylı yararları
da bulunmaktadır. Ormandan elde edi-
ˇ Ülkemizde sebze, çiçek, meyve üretimi len ürünler, ormanların doğrudan yarar-
ve diğer uzun ömürlü bitkilere ayrılan larını oluşturur. Erozyona karşı toprağı
alanlar azdır. Türkiye arazisinin kalan koruması, temiz hava sağlaması, seli
bölümü ise tarıma elverişli olmayan eği- önlemesi de ormanın dolaylı yararların-
mi fazla, taşlık ve kayalık alanlardır. dan bazılarıdır.