Page 32 - 10_fizik_ogretmenin

84 DALGALAR
Çözüm: DALGALARI SINIFLANDIRALIM

a) Aynı ortamda ilerleyen aynı cins dalga- ˇ Dalgalar iki grupta sınıflandırılır.
lar olduğu için hızları eşittir. M Titreşim doğrultusuna göre dalgalar
b) K dalgasının ardışık bir dalga tepesi ile M Taşıdığı enerjiye göre dalgalar
dalga çukuru arasındaki mesafe 2 br oldu-
ğundan dalga boyu 4 br olur. L dalgasında A. TITREŞIM DOĞRULTUSUNA GÖRE
ise ardışık iki dalga tepesi veya iki dalga DALGALAR
çukuru arasındaki mesafe 2 br’dir. Dolayı- 1. ENINE DALGALAR
sıyla dalga boyu 2 br’dir. ˇ Dalganın titreşim doğrultusuyla ilerle-
EDİTÖR YAYINEVİ
c) K dalgasının dalga tepesi veya dalga me doğrultusu birbirine dik ise o dalga
çukurunun denge noktasına (orta noktaya) enine dalgadır.
uzaklığı 2 br, L dalgasının ise 1 br’dir.
Hareket doğrultusu
Örnek:

Periyodu 5 s olan bir dalganın 3 dalga te-
pesi arası uzaklığı 30 cm olduğuna göre bu
dalganın ilerleme hızı kaç cm/s’dir? Titreşim doğrultusu
Çözüm: 2. BOYUNA DALGALAR
ˇ Dalganın titreşim doğrultusuyla hareket
λ λ doğrultusu aynı ise boyuna dalgadır.
ˇ Bir ucu duvara sabitlenmiş yayın diğer
ucundan bırakılırsa ya da ileri - geri tit-
reştirilirse boyuna dalgalar oluşur.

3 dalga tepesi arası uzaklık 2 l yapar. Hareket doğrultusu
2 l = 30 ⇒ l = 15 cm
l 15
v = = = 3 cm/s
T 5
Titreşim doğrultusu
NOT:
Dalga hareketi esnasında taşınan enerji-
dir, madde değildir. B. TAŞIDIĞI ENERJIYE GÖRE DALGALAR
1. MEKANIK DALGALAR
ˇ Yayılması için ortama ihtiyaç duyan dal-
Örnek: galardır. Yay dalgaları, su dalgaları, ses
Bir kurdeleyi bir ipe bağlayıp ipi sallarsak dalgaları ve deprem dalgalarıdır.
kurdele yine aynı yerde kalır.
2. ELEKTROMANYETIK DALGALAR
ˇ Yayılması için or-
tama ihtiyaç yok-
tur. Boşlukta ya-
yılırlar. Lambadan
yayılan ışık, radyo
dalgaları, X ışınla-
rı gibi.
James Clerk Maxwell