Page 23 - 2025 Sağlık Bakanlığı Tıbbi Sekreter Konu Anlatımlı

HASTALARIN

ULUSLARARASI 14.

SINIFLANDIRILMASI ÜNİTE

DATA YAYINLARI

Halk Sağlığı ve Hastalıkların Sınıflandırılması laka alması gereken minimum sağlık hizmetlerine ise
İle İlgili Tıbbi Terimler “Temel Sağlık Hizmeti” denir.
Sağlık Hizmeti: Bireyin ve toplumun sağlığını korumak,
● Halk Sağlığı; Amerikalı hekim Charles-Edward
Amory Winslow tarafından 1923 yılında ilk defa hastalandıklarında tedavilerini yapmak, tam iyileşme-
şu şekilde tanımlanmıştır: Organize edilmiş toplum yenlerde bağımlı olmadan yaşayabilmelerini sağlamak
çalışmaları sonunda çevre sağlık koşullarını düzel- için yapılan çalışmaların tümüne “Sağlık Hizmeti” denir.
terek, bireylere sağlık bilgisi vererek, bulaşıcı hasta- Koruyucu, Tedavi Edici, Rehabilite Edici ve Sağlığı
lıkları önleyerek, hastalıkların erken tanı ve koruyucu Geliştirici Sağlık Hizmetleri olarak dört ana başlıkta
tedavisini sağlayacak, sağlık örgütleri kurarak, top- toplanabilir.
lumsal çalışmaları her bireyin sağlığını sürdürecek Birinci Basamak Sağlık Örgütlenmesi
bir yaşam düzeyini sağlayacak biçimde geliştirerek
hastalıklardan korunmayı, yaşamın uzatılmasını, Aile Sağlığı Merkezi (ASM): Aile hekimleri ASM’lerde
beden ve ruh sağlığı ile çalışma gücünün artırılma- çalışırlar. Sağlık hizmeti vereceği kişi sayısı en fazla
sını sağlayan bir bilim ve sanattır.” 4000 kişidir.
Toplum Sağlığı Merkezi (TSM): Her ilçede bir TSM
● Halk sağlığı ile aynı anlamda olduğu ya da bazı farklı bulunur. Bölgesinde birinci basamak koruyucu, iyileş-
olduğu varsayılan pek çok terim de ortaya atılmıştır. tirici ve rehabilite edici sağlık hizmetlerini, müdürlüğün
Bunlardan birincisi koruyucu hekimliktir. Pek çok kişi sevk ve idaresinde organize eden, izleyen, değerlen-
bunu halk sağlığı ile eş anlamlı kabul eder. Oysa diren ve destekleyen bir yapıdır.
gelişmelere dikkatle bakıldığında bunlar arasındaki
fark amaç ya da sonuç açısından değil, sorumlu- Dispanserler: Veremle Savaş, Sıtma Savaş, Deri ve
luğun kimde olduğu noktasındadır: Bireyin ve top- Zührevi Hastalıklar Dispanserleri
lumun sağlığını korumak ve geliştirmek bir kamu
hizmeti olarak ele alınıyorsa bu halk sağlığı hizme- Çocuk Ergen ve Kadın Üreme Sağlığı Merkezi
tidir. Bireyin sağlığını koruma ve geliştirme bireysel (ÇEKÜS)
düzeyde ele alınıyorsa bu koruyucu hekimliktir.
Hudut, Sahiller ve Hava Limanı Sağlık Merkezi
Temel Kavramlar
Temel Sağlık Göstergeleri
Sağlık: Sadece sakatlık ve hastalığın olmaması değil,
aynı zamanda bedensel, ruhsal ve sosyal açıdan tam bir Oran: Birbirinden bağımsız iki sayısal değerin birbirine
iyilik (mutluluk) hâlidir. Burada önem verilmesi gereken bölünmesiyle elde edilir. Pay ve paydada iki farklı değer/
nokta sosyal iyilik hâlidir. Birçok hastalığın temelinde olay yer almaktadır. Oran = (a / b) x 100
sosyal sıkıntılar yatar.
Orantı: Bir değerin bütünü içindeki büyüklüğünü
Hastalık: Kişi açısından bedende hissedilen olağan
dışı değişiklik ve rahatsızlık hissi; toplumsal açıdan tanımlar. Pay, paydanın içinde yer alır.
hastalara özgü beklenen, gözlenen davranış şekli ya Orantı = (a / [a + b]) x 100
da sosyal bir rol; tıp açısından organ ve dokularda ölçü-
lebilen/gözlenebilen bulgularla tanımlanan normal dışı Hız: Bir toplumda belli bir süre içinde gözlenen hastalık
değişiklikler; biyolojik açıdan organ doku ve hücrelerde veya olayın sıklığını gösterir. Orantıda olduğu gibi pay,
yapısal ve fonksiyonel olarak normal olmayan değişik- paydanın içinde yer alır. Örneğin; bir yıl içinde her bin
liklerin yarattığı durumdur. kişiye karşılık kaç tane canlı doğum olduğunu gösteren
Temel Sağlık Hizmeti: Alma Ata bildirgesinde temel “Kaba Doğum Hızı” gibi.
sağlık hizmeti, bir toplumdaki birey ve ailelerin geneli Veri Toplama
tarafından kabul edilecek yollardan, onların tam olarak
katılımları ile ülke ve toplumca karşılanabilir bir harcama ● Veri bir sağlık olayını incelemek, irdelemek, hedefleri
karşılığında halka götürülen esas sağlık hizmeti şek- belirleyebilmek, ya da bir sağlık olayının ne boyutta
linde tanımlanmıştır. Sağlıklı bireyin ve toplumun mut- olduğunu yönelik toplanan ham materyale denir.