Page 8 - 7-sinif-bursluluk-konu

SÖZCÜKTE VE SÖZ ÖBEKLERİNDE ANLAM 7

X ÖRNE NÖR X ÖRNE NÖR
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “ağır” sözcüğü Yazarken tek ölçütüm var: Yazdıklarımı benim be ğen-
gerçek anlamında kullanılmıştır? mem. Çok iyi biliyorum ki kendim için anlam ta şıyan
bir kitap yazarsam bu, başkalarına da sesle nir, onların
A) Babam ağır bir ameliyattan çıktı. duygularına da dokunabilir.
B) Öğretmeni çok ağır konuştu.
Bu cümledeki altı çizili sözle anlatılmak istenen
C) Çocuğun çantası ağırdı. aşağıdakilerden hangisidir?
D) Bugün üzerimde bir ağırlık var. A) Güdüleme B) Etkileme
C) Destek olma D) Kıskanma
X ÖZÜ
A’da “ciddi”, “zor”; X ÖZÜ
Parçadaki altı çizili söz; okuyucuyu etkisi altına almak,
B’de “kötü”, “incitici”;
duygularına seslenmek anlamında kullanılmıştır.
D’de “yorgunluk”, “hâlsizlik”;
Cevap: B
C’de “yük” anlamında kullanılmıştır. “Ağır” kelimesi ger-
çekte tartıda çok çeken, yük anlamındadır. Bu durumda
C seçeneğinde gerçek anlamda kullanılmıştır. 2. Yan Anlam (Yakıştırmaca)

Cevap: C Temel anlamıyla bağlantılı olarak zamanla ortaya
çıkan değişik anlamlara yan anlam denir. Sözcüğün
gerçek anlamının dışında, ancak gerçek anlamıyla
az çok yakınlık taşıyan yeni anlamlar kazanması yan
anlamı oluşturur. Bir sözcüğün yan anlam kazanma-
sında genellikle yakıştırma ve benzerlik ilgisi etkili
olmaktadır.

X ÖRNE NÖR
X ÖRNE
Ateşin bulunması tarihte önemli bir dönüm noktası ola- z “Burun” denildiğinde akla ilk gelen, kelimenin temel
rak kabul edilmektedir. anlamı olan organ adıdır. Ama “ayakkabının burnu”,
“Sinop Burnu” “geminin burnu” tamlamalarındaki
Aşağıdaki cümlelerin hangisindeki “ateş” kelimesi anlamlar, benzetme yoluyla kazandırılmış yeni
verilen cümledeki anlamıyla kullanılmıştır?
anlamlardır. Bunlara da yan anlam denir.
A) Her yarım saatte bir hastanın ateşi yeniden ölçülü­ z Beşiktaş sırtlarına ağaç dikiyorlar.
yor.
z Tomurcuklar dün sabah patladı.
B) İnsanlar artık ateşli konuşmalardan fazla etkilenmi­
yor. z Uçağın kanadı kuşa çarpmış.
C) Yangının sebebi, piknik ateşinin söndürülmeme- z Köprünün ayağı selde çöktü.
siydi. z Kapının kolunu kırınca babamdan azar işittim.
D) Kitapların ateş pahası olması okumaya ilgiyi giderek z Yokuşun başına kadar koştuk.
zayıflatıyor.

3. Mecaz Anlam
X ÖZÜ Bir sözcüğün gerçek anlamından bütünüyle uzaklaşa-
rak kazandığı yeni anlama mecaz anlam denir. Başka
Verilen cümlede “ateş” sözcüğü gerçek anlamıyla kul-
lanılmıştır. A’da “vücut ısısı”, B’de “etkileyici olma”, D’de bir deyişle bir kelimenin, gerçek anlamı dışında, başka
“çok pahalı” anlamında kullanılmıştır ve verilen cümle- bir kelimenin yerine kullanılması sonucu ortaya çıkan
deki anlama uygun düşmemektedir. C seçeneğindeki anlamdır. Bu kullanımda anlatımı renklendirmek ve
kullanım verilen cümleyle özdeştir. kuvvetlendirmek esastır. Mecaz anlamda iki kelime bir
yönüyle benzerlik ilgisi kurularak birbirine benzetilmiş-
Cevap: C tir.

DATA YAYINLARI