Page 9 - 7-sinif-bursluluk-konu

16 SÖZCÜKTE VE SÖZ ÖBEKLERİNDE ANLAM
Atasözlerinin Özellikleri 7. Bazı atasözleri iki cümleden oluşur.

1. Atasözleri kalıplaşmış sözlerdir. Atasözlerine söz- X ÖRNE
cük eklenemez, atasözlerinden sözcük çıkartılamaz ve z Ev alma, komşu al.
sözcüklerin yerine eş anlamlı, zıt anlamlı veya başka
sözcük getirilemez. z Sabır acıdır, meyvesi tatlıdır.

X ÖRNE z Baba koruk yer, oğlunun dişi kamaşır.
z Sağ elinin verdiğini sol elin görmesin. (Doğru)
z Sol el, sağ elin verdiğini görmesin. (Yanlış) 8. Bazı atasözleri karşılıklı konuşma şeklindedir.
X ÖRNE
z Tembele "Kapını ört." demişler. "Yel eser örter."
2. Atasözleri genellikle mecaz anlamdadır. demiş
X ÖRNE
z Yengece: “Niçin yan yan gidersin?” demişler;
z Her taş baş yarmaz. (Her korkulan şey tehlikeli “Bende kabadayılık var.” demiş.
değildir.)
z Kaz gelen yerden tavuk esirgenmez. (Büyük çıkar
sağlanan yerden ufak tefek özveriler esirgenmez.) 9. Bazı atasözleri devrik, bazıları da eksiltili cümle biçi-
mindedir.
X ÖRNE
3. Atasözlerinin bazıları gerçek anlamlıdır. z Tarla çayırda, bağ bayırda. (Eksiltili cümle)

X ÖRNE
z Her başın bir derdi var, değirmencininki su. (Devrik
z Taşıma suyla değirmen dönmez. cümle)
z İyiliğe iyilik olsaydı, koca öküze bıçak olmazdı.

10. Atasözleri; sosyal olayların, doğa olaylarının nasıl
olduğunu, insanın ve o ulusun inanç ve törelerinin
4. Bazı atasözleri hem gerçek hem de mecaz anlam- neler olduğunu yansıtır.
dadır.
X ÖRNE
X ÖRNE
z Ağaç yaşken eğilir. z Kız beşikte, çeyiz sandıkta. (Gelenekle ilgili)
z Irmaktan geçerken at değiştirilmez. z Bir fincan kahvenin kırk yıl hatırı varmış. (Gelenekle
ilgili)
z Ayağını yorganına göre uzat. (Öğüt ve ahlak dersi
verir.)
5. Atasözleri genellikle geniş zaman ve emir kipiyle
çekimlenirler. z Mart kapıdan baktırır, kazma kürek yaktırır. (Doğa
olaylarını anlatır.)
X ÖRNE
z Arı bal alacağı çiçeği bilir. (Geniş zaman) z Taşıma su ile değirmen dönmez. (Yol gösterir.)
z Bugünün işini yarına bırakma. (Emir kipi) z Akacak kan damarda durmaz. (İnanış bildirir.)
z Ananın bahtı kızına. (İnanış bildirir.)

z Öfke ile kalkan zarar ile oturur. (Toplumsal olayların
6. Bazı atasözleri kısa, özlü tek cümle değerindedir nasıl olduğunu belirtir.)
X ÖRNE

z Taş yerinde ağırdır. Ŗ RNO
z Çiğnemeden yutulmaz. Atasözleriyle ilgili değişiklikler anlatım bozukluğuna
yol açar.
z Acele işe şeytan karışır.

DATA YAYINLARI