Page 11 - 9-sinif-biyoloji-odn

YAŞAM BİLİMİ BİYOLOJİ 17

A. KARBONHIDRATLAR

F Karbonhidratlar canlının yaşamını devam ettirebilmesi için gereksinim duyduğu ener-
jiyi elde ettiği organik bileşiklerdir.
F Öncelikle hücrenin bir çeşit yakıt maddesi işlevini görmelerinin yanında karbonhidrat-
lar yapı maddesi olarak da önemlidirler.
F Karbonhidratlar genellikle unlu ve şekerli yiyeceklerde bulunur.
F Yapılarında az sayıda hidrojen bulunduğundan proteinler ve yağlara oranla daha az
enerji verirler.
EDİTÖR YAYINEVİ
F Karbonhidratlar; proteinlere ve yağlara oranla daha az yapıya katılırlar.

Karbonhidratların Görevleri
❍ Nükleik asitlerin (DNA-deoksiribonükleik asit, RNA-ribonükleik asit),
F ATP (adenozin trifosfat)’nin,
F Yağ ve proteinlerle birleşerek hücre zarının,
F Bitkilerde hücre çeperinin,
F Böceklerde dış iskeletin yapısına katılır.
F Canlılarda birincil enerji kaynağıdır.
F Karbonhidratlar yapılarında karbon (C), hid-
rojen (H) ve oksijen (O) atomu bulunduran
organik bileşiklerdir.
F Genel olarak karbonhidratların formülü (CH O) ile gösterilir.
n
2
F Yapılarındaki karbon, hidrojen ve oksijen sayısı değişebilir. Bu farklılık karbonhidrat-
ların çeşitlenmesini sağlar.
F Karbonhidratlar şeker sayısına göre monosakkaritler, disakkaritler ve polisakkaritler
olmak üzere üç gruba ayrılır.

Monosakkaritler (Tek Şekerliler)
❍ Basit şekerler olarak adlandırılan monosakkaritler karbonhidratların en küçük
birimidir.

❍ Sindirimle daha küçük birimlere parçalanamaz. Karbon sayısı 3 ile 8 arasında
değişir.

❍ Biyolojik açıdan önemli monosakkaritler yapısal olarak 5C’lu (pentoz) ya da 6C’lu
(heksoz) olabilir.

❍ Bunlardan deoksiriboz ve riboz 5C’lulara; glikoz, galaktoz fruktoz ise 6C’lulara örnek-
tir. Riboz ve deoksiriboz şekerleri disakkarit veya polisakkarit oluşum reaksiyonlarına
katılmaz.