Page 27 - 9-sinif-edebiyat-odn

MASAL / FABL 93
MASAL - FABL KARŞILAŞTIRMASI
F Fabllarda, masallarda olduğu gibi bir başlangıç (döşeme) yoktur; ayrıca masalın
serüven ve tekrarlama isteği de fabllarda bulunmamaktadır. Aralarındaki en önemli
fark ise masalda sihirli, düşsel ve büyüleyici olan hâkimdir; fablda ise her şey olağan
seyri içinde akar; büyü, sihir gibi şeylere başvurulmaz. Fabllar daha akla yatkın ve
gerçekçidir. Ayrıca masallar düz yazı şeklinde yazılırken fabllar nazım biçiminde de
yazılabilir.
EDİTÖR YAYINEVİ

EDAT / BAĞLAÇ / ÜNLEM

EDATLAR
F Tek başına bir anlamı olmayan, cümle içinde sözcükler arasında çeşitli anlam ilgileri
kuran ve cümleye değişik anlamlar katan sözcüklere edat denir. Edatlar cümleden çı-
karıldığında cümlenin anlamında daralma ya da bozulma meydana gelir. Türkçede en
çok kullanılan edatlar şunlardır: “için, kadar, gibi, üzere, bir, yalnız, tek, ancak, dolayı,
değil, -e göre, -e doğru, -e rağmen, -e karşı, -den başka, -den beri, -den yana, -den
sonra, sadece, ile, mi...”

BAŞLICA EDATLAR

“İle” Edatı: Bu edat cümlede “araç, birliktelik, neden, durum” gibi ilgiler kurar. Sözcükten
ayrı yazılabildiği gibi başındaki “i” sesi düşerek “-le / la” şeklinde, sözcüğe bitişik de ya-
zılabilir.
F O, kardeşleriyle okula gitti. (birliktelik) F Arabanın gürültüsüyle uyandı. (neden)
F İstanbul’a uçakla gidecekler. (araç) F Sevinçle boynuma sarıldı. (durum)

NOT
“ile” sözcüğü hem edat hem de bağlaç olarak kullanılabilmektedir. “İle” sözcüğünün
yerine “ve” getirildiğinde anlam bozulmuyorsa bağlaç, anlam bozuluyorsa bu sözcük
edattır.
❍ Elinde defterle yanımıza geldi. (edat)
❍ Defterle kalemi çantaya koydum. (bağlaç)

“Gibi” Edatı: Cümleye benzetme, tahmin, tezlik ve karşılaştırma anlamları katar. Bu söz-
cük benzetme edatı olarak da bilinir.

F Melek gibi bir annesi vardı. (benzerlik)
F Birazdan yağmur yağacak gibi. (tahmin)
F Sınıftan çıktığı gibi kantine koştu. (tezlik)
F O da senin gibi akıllı biridir. (karşılaştırma)