Page 11 - ayt-konsensus-edebiyat

Söz Sanatları/Şiir İnceleme Test - 9
1. Kim bu cennet vatanın uğruna olmaz ki feda? 4. Yazılışları ve söylenişleri aynı, anlamları farklı olan

Sana dar gelmeyecek makberi kimler kazsın? (sesteş) sözcükleri bir arada kullanma sanatıdır. Bu tür
kullanımlar edebiyatta aynı zamanda uyak çeşidi olarak
Hangi çılgın bana zincir vuracakmış? Şaşarım!
da kabul edilmektedir.
İstiklal Marşı’na ait bu dizelerde Mehmet Akif Ersoy, Bu parçada tanıtılan söz sanatı aşağıdakilerden
bir duyguyu ifade edebilmek için sürekli olarak sorular
sormaktadır. Ancak şair, aslında bu soruların cevabını hangisidir?
bilmektedir. Edebiyatta buna ----denir. A) Seci B) Tariz C) Cinas

Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden han- D) Tevriye E) Kinaye
EDİTÖR YAYINEVİ
gisi getirilmelidir?
5. Tabiat bir bembeyaz gelinlik giymiş gibi
A) İstifham B) Kinaye C) Tevriye
Yüzüme kar yağıyor sanki elinmiş gibi
D) Tecahüliarif E) Mecazımürsel
Bu dizelerdeki söz sanatının benzeri aşağıdakiler-
den hangisinde vardır?

A) Bir yandan hep böyle taştın, köpürdün
2. Aşağıdaki dizelerin hangisinde tezat sanatı vardır? Bir yandan cefalı bir ömür sürdün
B) Bin atlı akınlarda çocuklar gibi şendik
A) Dünya koşuyorken yolun üstünde yatılmaz
Bin atlı o gün dev gibi bir orduyu yendik
Davranmayacak kimse bu meydana atılmaz
C) Ölüm bize ne uzak bize ne yakın ölüm
B) Ardımda binbir gönül, ızdırabımdan derin
Ölümsüzlüğü tattık bize ne yapsın ölüm
Matemini tutacak bir mukaddes kederin
D) Gündüzden, gürültüden ve kâinattan ırak
C) İçimde kar donar, buzlar tutuşur,
Akşamı seyredeyim bakışlarında bırak.
Yağan ateş midir, kar mıdır bilmem.
E) Ayırma gözlerini gözlerimden bu akşam,
D) Toprakta gezen gölgeme toprak çekilince
Böyle saatlerce bak, böyle asırlarca bak.
Günler şu heyûlâyı da er geç silecektir
E) Şu bağlı yelkeni çözsek de nehri atlayarak 6.
Biraz da karşıki vadiye doğru yollansak Gerçek nedeni bilinen bir olayın veya bir
durumun şair tarafından bu neden dışında
kendince daha güzel bir sebebe bağlanmasına
---- denir. Örneğin “Sen gittin yaslara bürün-
3. Yaldızlı perçemlerin ıslandıkça uzuyor dü cihan / Soluyor dallarda gül dertli dertli”
Yalnızlık damla damla şakağından sızıyor dizelerinde şair, “akşamın gelişini” ve “gülün
solmasını” “sevgilinin gidişine” bağlamıştır.
Bu dizelerde “yalnızlık” ter gibi düşünülmüş ancak “ter” Böylece gerçek neden yerine kendince daha
sözcüğü kullanılmadan onu çağrıştıran “şakağından hoş, hayalî bir neden bulmuştur.
sızmak” sözü kullanılarak ---- sanatı yapılmıştır.
Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden han- Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden han-
gisi getirilmelidir? gisi getirilmelidir?

A) Teşbih B) İstiare C) Tevriye A) Hüsnütalil B) Tecahülüarif C) İrsalimesel
D) Cinas E) Tecahüliarif
D) İstifham E) Mecazımürsel

ASONANS: Sesli harflerin tekrarıyla ahenk yaratmaktır. İRSAL-İ MESEL: Anlamla ilgili sanatlardandır. Söylenen fikri kuvvetlendirmek
için araya atasözü veya atasözü değerinde örnekler katmaya denir. Örnekler ge-
ALİTERASYON: Sessiz harflerin tekrarıyla bir ahenk oluşturmaktır. nellikle herkes tarafından bilinen, söylenen, kabul edilen atasözleri, vecizeler ve
hikmetli sözlerden seçilir.
CİNAS: Eş sesli sözcük veya söz gruplarıyla yapılan söz sanatıdır.
SÖZÜ KESME (Katt): Sözün daha tesirli olacağı anda söz bitirilmez, orada bı-
KALB: Bir sözcüğün tersinden okunarak anlamlı bir sözcük oluşturacak şekil- rakılır. Heyecanın doruğa ulaştığı noktada bu yola başvurulur. Genellikle nesir-
de kullanılmasıdır. de kullanılan bir sanattır.
21