Page 16 - ayt-konsensus-edebiyat

Divan Edebiyatı Test - 21
7. Aşağıdaki beyitlerin hangisi bir gazelin “makta” be- 10. Kasidelerin giriş bölümünde aşk konusu işlenmişse
yitidir?
eğer bu bölüme nesib, başka bir konu işlenmişse
A) Ne şerbettir bu hiç rengi bilünmez I
teşbib adı verilir. Padişahın ya da bir başka devlet
Kızıl mı ak mıdur yâ puhte yâ nâm
II
B) Yâri diyen gerek kim ola gayrden berî
büyüğünün övüldüğü bölüme fahriye, şairin sanat
Cânânı isdeyen kişiye terk-i cân gerek III

C) Bir kadehle bizi sâki gamdan âzâd eyledi gücünden söz edip kendini övdüğü bölüme ise methiye
Şâd olsun gönlü anın gönlümü şâd eyledi IV
EDİTÖR YAYINEVİ
denir. Kasideler dua adı verilen, Allah’a şükür ve dua
D) Ey Fuzûlî ışk men’in kılma nâsihden kabûl V
Akl tedbîridür ol sanma ki bir bünyâdı var ifadelerinin yer aldığı dizelerle sona erer.
E) Bir güneş yüzlü melek gördüm ki âlem mâhıdur Bu parçadaki bilgi yanlışının giderilmesi için numa-
Ol kara sünbülleri âşıklarınun âhıdur ralanmış terimlerden hangilerinin birbiriyle yer de-
ğiştirmesi gerekir?

A) I ile II B) I ile III C) II ile IV
8. (I) Divan edebiyatında en yaygın kullanılan nazım bi- D) III ile IV E) IV ile V
çimlerinden biri olan gazelde genellikle aşk, şarap, sev-
gili gibi bireysel konular işlenir. (II) Nazım birimi beyit
olan gazel en az 5, en fazla 15 beyitten oluşur ve aru-
zun hemen her kalıbıyla yazılabilir. (III) Gazelin “matla”
adı verilen ilk beyitinde şairin adı ya da mahlası geçer.
(IV) Gazelin son beyitine “makta”, en güzel beyitine ise
“beytülgazel” adı verilir. (V) Ahmed Paşa, Necati, Zati,
Fuzuli, Baki, Nedim gibi sanatçılar gazel nazım biçimi-
nin başarılı örneklerini vermişlerdir.

Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde 11.
bir bilgi yanlışı vardır? Bir safa bahşedelim gel şu dil-i nâ-şâde
Gidelim serv-i revânım yürü Sa’dâbâd’e
A) I B) II C) III D) IV E) V İşte üç çifte kayık iskelede âmâde
Gidelim serv-i revânım yürü Sa’dâbâd’e
Gülelim oynayalım kâm alalım dünyâdan
9. Dilberün işi itâb u nâz olur Mâ’-i tesnîm içelim çeşme-i nev-peydâdan

Çeşmi câdû gamzesi gammâz olur Görelim âb-ı hayât aktığın ejderhâdan
Gidelim serv-i revânım yürü Sa’dâbâd’e
Ey gönül sabr it tahammül kıl ona
Yâra irişmek işi az az olur
Bu dörtlüğün nazım biçimi aşağıdakilerden hangi- Bu parçanın nazım biçimi aşağıdakilerden hangisi-
sidir? dir?
A) Kaside B) Müstezat C) Murabba A) Tuyuğ B) Şarkı C) Rubai
D) Tuyuğ E) Kıt’a D) Müstezat E) Terkibibend

MÜSTEZAT Nazım birimi: Dörtlük. Dörtlük sayısı: 1 (bir).
•Gazelin özel biçimidir. Uzun dizelere kısa bir dize eklenerek yazılır. Kafiye düzeni: aaxa ya da aaaa.
•Uzun dizelere eklenen kısa mısralara “ziyade” adı verilir. • Şair, mahlasına yer vermez.
RUBAİ • Edebiyatımıza İran edebiyatından geçmiştir.
Konusu: Hayatın anlamı ve hayat felsefesi, ölüm, dünyanın türlü nimetlerinden ya- • İranlı şair Ömer Hayyam, bu türün en önemli şairidir.
rarlanma, şarap gibi konular işlenmiştir.

46