Page 25 - ayt-konsensus-edebiyat

Tanzimat Edebiyatı Test - 44
1. Tanzimat’tan sonraki Türk tiyatrosunun oluşmasında 3. Onun şiir külliyatı oldukça dağınık bir yapı arz etmek-
büyük emeği geçen ----, Moliere’den adapte ettiği Ayyar tedir. Ancak o, Türk şiirinin hem içerik olarak hem de
Hamza piyesi ve Letafet operetiyle şöhret kazanmıştır. şekil bakımından büyük yeniliklere açılmasını hazırla-
Onun tiyatro eserleri, Tanzimat’tan sonraki yıllarda Şi- yan bir şairdir. Kendisinden sonra gelenler, özellikle de
nasi ile başlayan ve Ahmet Vefik Paşa ile gelişen kome- Servetifünun şairleri, tarafından üstat olarak kabul edil-
di tiyatrosu türündedir. Tiyatro dili bakımından da Ahmet miş, kendisine “Üstad-ı Azam” denmiştir. Onun birçok
Vefik Paşa’nın izinde giden sanatçı, ondan farklı olarak meşhur şiiri, aslında düzyazı olarak kaleme aldığı tiyat-
özellikle halk söyleyişlerine yaklaşmış, günlük konuş- ro oyunlarında yer almaktadır. Örneğin Duhter-i Hindu
malardan ve Türk dilini renklendiren pek çok klişe ve adlı tiyatrosundaki “Tanaggum”, Tarık adlı tiyatrosunda-
deyimden de yararlanmıştır. Onun, devrinde asıl şöhre- ki “mersiye”, Finten adlı tiyatrosundaki “Davalaciro’nun
EDİTÖR YAYINEVİ
tini sağlayan yanı ise mizah yazarlığıdır. Teodor Kasap türküsü”, İbn Musa adlı tiyatrosundaki “kraliçenin türkü-
tarafından çıkarılan ve Tanzimat sonrası dönemin ilk sü” bunlardan birkaçıdır.
mizah dergisi olarak bilinen ---- dergisinde yayımlanan
yazıları, Türk mizah edebiyatının o devirdeki en güzel Bu parçada özellikleri verilen sanatçı aşağıdakiler-
örnekleri kabul edilmektedir. den hangisidir?

Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden A) Ahmet Mithat Efendi
hangisi sırasıyla getirilmelidir? B) Recaizade Mahmut Ekrem
C) Abdülhak Hamit Tarhan
A) Şemsettin Sami – Dandini
D) Direktör Ali Bey
B) Direktör Ali Bey – Diyojen
E) Namık Kemal
C) Namık Kemal – Çıngıraklı Tatar
D) Abdülhak Hamit Tarhan – Limon
E) Recaizade Mahmut Ekrem – Hayal

2. Avrupa’da kaldığı yıllarda kaleme aldığı fikrî ve siyasî 4. Türk basın tarihinde başyazı geleneği ---- gazetesinde
yazıları ile Tanzimat Dönemi’nin düşünce hareketlerine başlamış; tefrikalar (bir yapıtın, gazetede bölüm bölüm
önemli katkılar sağlamıştır. Özellikle terkibibentleriyle yayımlanması), tartışmalar, haberi ön plana çıkaran
Türk şiirine damgasını vurmuştur. “Nush ile yola gelme- araştırmalar, eğitim sisteminin aksaklıkları ve siyasî
yeni etmeli tekdir / Tekdir ile uslanmayanın hakkı kötek- eleştiri örnekleri yine ilk defa bu gazetede yer almıştır.
tir” gibi kimi beyitleri sadece edebiyat dünyasının değil, İlk yerli oyunumuz olan ----, ilk edebî tefrika olarak yine
halkın dilinde de özdeyiş şeklinde yaygınlaşmıştır. bu gazetede Şinasi tarafından yayımlanmıştır.

Bu parçada kendisinden söz edilen sanatçı aşağı- Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden
dakilerden hangisidir? hangisi sırasıyla getirilmelidir?

A) Şinasi A) Muhbir – Vatan Yahut Silistre
B) Ziya Paşa B) Tasvir-i Efkâr – Zavallı Çocuk
C) Namık Kemal C) Ceride-i Havadis – Çerkeş Özdenler
D) Muallim Naci D) Tercüman-ı Ahval – Şair Evlenmesi
E) Recaizade Mahmut Ekrem E) Takvim-i Vekayi – Celalettin Harzemşah

İKİNCİ DÖNEM TANZİMAT EDEBİYATI (1876-1895): “Sanat, sanat içindir.” görüşü İkinci Dönem Tanzimat Sanatçıları: Recaizade Mahmut Ekrem, Abdülhak Hamit
benimsenmiştir. Gazetecilik, ilk dönemdeki toplumsal etki ve işlevini yitirir. Tiyatro eser- Tarhan, Samipaşazade Sezai, Nabizade Nazım, Muallim Naci, Direktör Ali Bey
leri oynanmak için değil okunmak için yazılmıştır. Şiirin konusu genişletilmiş; ölüm, ka- RECAİZADE MAHMUT EKREM: Şiirlerinde çok romantik, romanlarında realist özellik-
ramsarlık, aşk ve felsefi düşünceler gibi bireysel konular ağırlık kazanmıştır. “Güzel olan ler taşır. Malumat dergisi ile Servet-i Fünun edebiyatının oluşmasında etkili olmuştur. Zem-
her şey, şiirin konusu olabilir.” anlayışı savunulmuştur. Birinci döneme göre, daha sa- zeme ve Takdir-i Elhan adlı yapıtları yüzünden Muallim Naci'nin eleştirilerine uğramıştır.
natlı ve süslü bir dil kullanılmıştır. Hece denenmekle birlikte aruz yine egemenliğini sür- Şiirlerinde hüzün vardır. Şiir: Zemzeme, Nağme-i Seher, Tefekkür, Yadigâr-ı Şebap.
dürmüştür. Roman ve öykü tekniği daha da gelişmiş, birinci döneme göre daha nitelik- Tiyatro: Afife Anjelik, Çok Bilen Çok Yanılır, Vuslat. Roman: Araba Sevdası (ilk re-
li ürünler verilmeye başlanmıştır. Nabizade Nazım natüralizmden, Recaizade Mahmut alist roman). Hikâye: Muhsin Bey, Şemsa, Saime. Eleştiri: Takdir-i Elhan, Zemzeme.
Ekrem ve Samipaşazade Sezai realizmden, Abdülhak Hamit Tarhan ise romantizmden Diğer Eserleri: Pejmürde (şiir-düz yazı ), Nijad Ekrem (şiir-anı),
etkilenmiştir. Muallim Naci, divan edebiyatının tek savunucusudur.
91