Page 20 - ayt-konsensus-edebiyat

Halk Edebiyatı Test - 31
7. I. Sade dil 10. Yürü bre yalan dünya

II. Şarkı Sana konan göçer bir gün
III. Hece ölçüsü İnsan bir ekin misali
IV . Doğaçlama Seni eken biçer bir gün

Yukarıdakilerden hangileri Anonim Halk edebiyatıy- Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi
la ilgili değildir? yanlıştır?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III A) Bir ağıttan alınmıştır.
D) II ve IV E) III ve IV B) 8’li hece ölçüsüyle söylenmiştir.
C) Yarım kafiye ve redif kullanılmıştır.
D) Çapraz kafiye düzeniyle yazılmıştır.
E) Sade ve anlaşılır bir dil kullanılmıştır.

8. I. Düzyazı türünde eser verilmediği
II. Bazı halk ozanlarının aruz ölçüsüyle de şiirler yaz-
dığı
11. Hecenin değişik kalıplarıyla oluşturulur. Belli bir ezgi ile
III. Benzetmelerin soyut kavramlardan yararlanılarak YAYINEVİ
söylenir. Bu ürünlerin ilk söyleyeni zamanla unutulmuş-
yapıldığı
tur. Kuşaktan kuşağa ve yöreden yöreye aktarılırken
IV. Nazım birimi olarak genellikle dörtlük kullanıldığı gerek içeriğinde gerek yapısında değişiklikler meydana
Halk edebiyatıyla ilgili olarak yukarıdakilerden han- gelmiştir. Bend ve kavuştak denen bölümlerden oluşur.
Asıl sözlerinin yer aldığı bölümlere bend adı verilir. Her
gileri söylenemez?
bendden sonra gelip bu bendleri birbirine bağlayan bö-
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III lümlere bağlama veya kavuştak adı verilir. Bunlar, diğer
EDİTÖR
D) II ve IV E) III ve IV halk şiiri ürünlerinden ezgileriyle ayrılır.
Bu parçada sözü edilen nazım şekli aşağıdakilerden
hangisidir?

A) Şarkı B) Ağıt C) Semai
9. Aşağıdakilerin hangisinde yapılan tanım, ayraç için- D) Deme E) Türkü
de verilen terimle ilgili değildir?

A) Âşıkların şiirlerin son dörtlüğünde mahlaslarını kul-
lanmaları. (Tapşırma) 12. Aşağıdakilerden hangisi Halk edebiyatı için söyle-
B) Saz şairlerinin karşılıklı deyişler söylemeleri. (Atış- nemez?
ma)
A) Genellikle sade ve anlaşılır bir dil kullanılır.
C) Âşıklık geleneğinde, dörtlüklerin son dizelerdeki
uyak. (Ayak) B) Bazı şiirler anonimleşmiştir, yani söyleyeni zamanla
unutulmuştur.
D) Halk edebiyatında şiir şeklinde söylenen bilmeceler.
(Bozlak) C) Her şiirin içeriğini yansıtan ayrı bir başlığı vardır.
E) Saz şairlerinin, kendilerinin veya başkalarının şiirle- D) Şiirlerde genellikle hece ölçüsü kullanılır.
rini derledikleri defter. (Cönk) E) Şiirler genellikle dörtlüklerden oluşur.

Ağıt: Doğal afetler, ölüm, hastalık gibi çaresizlikler karşısında korku, heyecan, üzün- zım birimi dörtlüktür. Hece ölçüsü kullanılmıştır. Genellikle yarım ve cinaslı kafiye
tü, isyan gibi duyguları ifade eden ezgili sözlerdir. Ağıt söylemeye ağıt yakma, ağıt kullanılmıştır. Şiirlerin son dörtlüğünde şairin adı veya mahlası geçer. Sevgili anla-
söyleyenlere ise "ağıtçı" denir. Diğer türlere göre daha özgür bir uyaklanışı vardır. tılırken yeşil başlı ördek, inci diş, elma yanak, badem göz, kiraz dudak, keman kaş,
Türkçe'de 7, 8 ve 10 heceli ağıtlar yaygındır. sırma saç, selvi boy gibi kalıplaşmış benzetmeler (mazmunlar) kullanılmıştır. Âşık
Ninni: Annelerin çocuklarını çabuk veya daha kolay uyutmak amacıyla sade bir dil- edebiyatı, somut bir edebiyattır; hayali olaylardan çok, gerçekçiliğin ön plana çıktı-
le ezgili olarak söyledikleri şiirlerdir. Daha çok 7'li, 8'li ve 9'lu hece ölçüsüyle söyle- ğı bir edebiyattır. Örneğin sevgilinin adı (Elif, Ayşe...) vardır. Âşık edebiyatının mah-
nir. las alma, rüya sonrası âşık olma (bade içme), usta-çırak ilişkisi, âşık atışmaları ve
lebdeğmez (dudakdeğmez) gibi bazı gelenekleri vardır.
Âşık Tarzı Halk Edebiyatının Özellikleri
“Âşık” veya “ozan” denilen şairlerin, saz eşliğinde söyledikleri şiirlerden oluşur. Na-
66