Page 21 - ayt-konsensus-edebiyat

Halk Edebiyatı Test - 34
1. Aşk, sevgili, doğa, gurbet gibi lirik konuların işlendiği 4. Âlemi tan eder yanına varsan
koşma türüne “koçaklama”; bir kişinin ölümünden Seni de yanıltır mesele sorsan
I
Bir cim bile çıkmaz karnını yarsan
duyulan acıyı anlatan koşma türüne “ağıt”; savaş, Meclise gelir de erkân beğenmez
II
kahramanlık, vuruşma ve yiğitlik üzerine söylenen epik Bir odası vardır gayet küçücek
içerikli koşmalara “güzelleme”; kişilerin, toplumsal Kendi aklı sıra keyf yetirecek
III
Bir çanağı yoktur ayran içecek
olayların veya durumların olumsuz, kötü yanlarını
EDİTÖR YAYINEVİ
yeren, eleştiren koşma türüne ise “taşlama” denir. Kahveyi bulunca fincan beğenmez
IV
İçerik ve şekil özellikleri göz önünde bulunduruldu-
Bu parçada numaralanmış kavramlardan hangileri ğunda, bu dizeler aşağıdaki şairlerden hangisi tara-
yer değiştirirse bilgi yanlışlığı düzeltilmiş olur? fından yazılmış olabilir?

A) I ile II B) I ile III C) II ile III A) Köroğlu B) Yunus Emre C) Nedim
D) II ile IV E) III ile IV D) Seyrani E) Hacı Bektaş Veli

2. Benim yârim bana küsmüş
5. Saz eşliğinde 11’li hece ölçüsüyle söylenen ve en az 3,
Zülfünü gerdana dökmüş
en fazla 5 dörtlükten oluşan koşmaların işledikleri konu-
Muhabbeti benden kesmiş
lara göre türleri vardır; --- bunlardan biridir.
Sevilmeyi sevilmeyi
Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden han-
Bu dizeler, içerik ve biçim özellikleri göz önünde gisi getirilemez?
bulundurulduğunda, aşağıdaki nazım şekillerinden
hangisine ait bir şiirden alınmış olabilir? A) ağıt B) varsağı C) taşlama
D) güzelleme E) koçaklama
A) Nefes B) Semai C) Koşma

D) Destan E) Tuyuğ

6. (I) Koşma, tekke-tasavvuf halk edebiyatında doğa, aşk,
3. (I) Âşık, saz eşliğinde şiirler söyleyen halk ozanıdır. (II) ölüm, ayrılık, yiğitlik, toplumsal olaylar gibi konuların iş-
Geleneğe göre, rüyasında “aşk badesi içmek” ve “sevgi- lendiği en sık kullanılan şiir türüdür. (II) Dörtlük sayısı
lisinin hayalini görmek” sonucunda şairlik gücüne erişir. genellikle 3 ile 5 arasındadır. (III) Hece ölçüsünün 8’li
(III) Âşığın rüyasında karşısına genellikle bir sevgili ve- kalıbıyla yazılır. (IV) Şair, koşmanın son dörtlüğünde
ya saz çıkmaktadır. (IV) Ak sakallı bir derviş ile üç dolu ismini ya da mahlasını söyler. (V) Koşmaların dile getiri-
bardak da rüyalarda zaman zaman görünür. (V) Âşık, len duygular ve söylenişlerine göre koçaklama, güzelle-
rüyasında dervişinden aldığı eğitimin sonucunda, bütün me, taşlama, ağıt gibi türleri vardır.
şiirlerini aruz ölçüsüyle yazmaya başlar.
Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangilerinde
Bu parçada numaralanmış cümlelerden hangisinde bilgi yanlışı vardır?
bilgi yanlışlığı vardır?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III
A) I B) II C) III D) IV E) V D) II ve IV E) III ve V

ÂŞIK ÖMER: Şiirlerinde devrinin idarecilerini, dinini görünüş için yaşayanları eleş- şairi olarak tanınma isteğine rağmen daha çok taşlamaları ile ün kazanmıştır.
tirmiştir. Hece ölçüsünün yanı sıra aruz ölçüsünü de kullanmıştır. “Şairnâme” ad- SEYRANİ: Taşlamalarıyla tanınır; sistemin aksayan yönlerini eleştirmiştir. İstanbul’da
lı şiirinde bazı şairleri tanıtır. devrin büyüklerini hicvettiği için memleketi Kayseri’ye dönmek zorunda kalmıştır.
DADALOĞLU: Toroslarda göçebe olarak yaşayan Avşar Türklerindendir.Şiirlerin- ERZURUMLU EMRAH: Tarikata bağlı olan, ayrıca kalem şairliğine özenerek bir
de Avşar Türklerinin çetin hayat mücadelesini, yaylaları için savaşmalarını, Osmanlı divan düzenlemiş olan Emrah, asıl başarısını koşma ve semailerinde göstermiştir.
ile çatışmalarını yiğitçe bir söyleyişle dile getirmiştir. Gezgin bir şairdir ve zamanında Anadolu'da birçok şehri dolaşmıştır. Özellikle Fuzi-
BAYBURTLU ZİHNİ: Bayburt'ta doğmuş, çeşitli medreselerde eğitim aldıktan son- li ve Nedim'den etkilenmiştir.
ra İstanbul'a gelmiştir. Divan şiirini o da çok iyi bilmektedir. Divan'ından başka Ser- RUHSATİ: Tasavvufla ilgili ahlaki-didaktik şiirlerinin yanında, sade bir dille koşmalar
güzeştname adlı mesnevisi ile Kitab-ı Hikâye-i Garibe adlı nesir eseri vardır. Divan söylemiştir. Şiirlerinde Orta Anadolu ağızlarına kaçarak temiz ve içli bir dil kullanmıştır.
71