Page 108 - tyt-tum-dersler-konu

KİMYANIN TEMEL
BÖLÜM

5 KANUNLARI VE KİMYASAL

HESAPLAMALAR

1. KİMYANIN TEMEL KANUNLARI ŗ NT
Kütlenin Korunumu Kanunu (Lavoisier Aynı elementlerin bir araya gelerek oluşturduğu farklı
Yasası) bileşiklerde elementlerin kütleleri arasındaki oran
farklıdır.
Kimyasal tepkimeye giren
EDİTÖR YAYINEVİ
maddelerin kütleleri toplamı, Örneğin;
tepkime sonunda çıkan mad- C ve O atomlarında oluşan CO ve CO bileşiklerini
2
delerin kütleleri toplamın eşittir. Lavoiser incelersek (C = 12, O = 16)
Buna Lavoisier yasası denir. CO bileşiğine; CO bileşiğinde;
2
m
m
3
1 12
1 12
3
N (g) + 3H (g) 2NH (g) m C = . = ’dir. m C = . = ’dir. Bu
2
3
2 16
2
1 16
8
4
28 gram 6 gram 34 gram O O
durumda CO’nun kütlece birleşme oranı CO ’nin küt-
2
lece birleşme oranından farklıdır.
Sabit Oranlar Kanunu (Proust Yasası)
Ɖ Bir bileşiği oluşturan ele-
mentlerin kütleleri arasında X ÖR EK SNRU
sabit bir oran vardır. Bu Ca katısı ve O gazı kullanılarak CaO bileşiği oluşturulu-
oran o bileşik için değiş- 2
mez. Buna sabit oranlar yor. Aşağıdaki grafik, harcanan O gazının oluşan CaO
2
kanunu denir. Proust bileşiğinin kütlesi ile değişimi verilmiştir.
C + O 2 → CO CaO kütlesi (g)
2
3 g 8 g 11 g
4 katı 4 katı 4 katı
12 g 32 g 44 g 14
CO bileşiğinde kütlece birleşme oranı;
2
m = 3 g = 12 g = 'dir.
3
C
m 8 g 32 g 8 4 14 O kütlesi (g)
2
O
Ɖ N O bileşiğindeki kütlece birleşme oranı (N: 14, O: 16) Buna göre;
5
2
7
m = 2 . 14 = 7 'dir. I. Elementlerin kütlece birleşme oranı m = 'dir.
Ca
N
m 5 . 16 20 m 2
O
O
X ÖR EK SNRU II. Tepkime tam verimle gerçekleşmiştir.
III. A ile B aralığında kapta iki tür madde vardır.
20 gram Al ile 16 gram O ’nin tam verimle reaksiyo-
2
nunda Al O oluşturuluyor. yargılarından hangileri doğrudur?
3
2
a) Kaç gram Al O oluşur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
2
3
b) Hangi elementten kaç gram reaksiyona girmeden D) II ve III E) I, II ve III
kalır? (Al: 27, O: 16)
m A = 2.27 = 9 ˜ Çözüm
m o 3.16 8 Grafiğe göre 14 g CaO için 4 g O kullanılmıştır. O hâlde
2
14 - 4 = 10 g Ca harcanmıştır. Kütlece birleşme oranı,
Al + O 2 Al O 3 m 10 g 5
2
Ca
9 8 2 kat 17 g m = 4 g = 'dir.
2
2 kat 2 kat O
20 g 16 g Tepkimede O arttığına göre Ca tamamen harcanmıştır.
2
Yani tepkime tam verimle gerçekleşmiştir. A ile B ara-
-18 g -16 g +34 g lığında oluşan CaO ile birlikte artan O vardır. Doğru
2 g artar 0 +34 g oluşur. 2
cevap D seçeneğidir.