Page 111 - tyt-tum-dersler-konu

BÖLÜM
KİMYA HER YERDE
10

1. SU VE HAYAT Ý Tadı ve rengi bozuk olup içimi lezzetli değildir.
Ý Korozyon etkisi vardır.
Suyun Varlıklar İçin Önemi
Ý Kumaşlara zarar verir.
Ɖ Su, insanların ve diğer canlıların yaşamlarını sürdü-
rebilmeleri için gerekli tatsız ve kokusuz bir maddedir. NT
İnsan; bütün sindirim ve emilim olaylarında, kimya- ŗ
sal reaksiyonlarda, vücut ısısını dengelemede ve iç Kireçli su olarak da adlandırılan sert suların tadı acı-
organlardaki zarların ve eklemlerin kayganlığını sağ- dır. Ancak sağlık açısından canlılar üzerinde zararlı bir
lamada suyu kullanır. etkisi tespit edilmemiştir.

Ɖ Bitkiler; fotosentez, terleme ve besin maddesi dağı-
lımı gibi durumlarda, hayvanlar ise hücre aktivitelerini Su Arıtma Aşamaları
gerçekleştirme, vücut sıvılarını oluşturma ve sindirim
gibi olaylarda suyu kullanır. a. Suyun Dinlendirilmesi: Suyun dinlendirme havuzla-

Ɖ Yeryüzünde su kütlesi fazla olmasına rağmen insanın rına alınarak bulanıklık oluşturan maddelerin çöktürül-
kullanabileceği tatlı su miktarı oldukça azdır. mesi işlemidir.
b. Havalandırma: Suyun yüksek bir noktadan havuz-
Su
lara boşaltılarak H S gibi gazları uzaklaştırmak ve suda
2
havanın çözünmesini sağlamaktır.
Tuzlu su (%97) Tatlı su (%3) c. Koagülasyon (Pıhtılaştırma): Suda koloit durumundaki
Denizler ve EDİTÖR YAYINEVİ
maddelerin çöktürülmesi işlemidir.
okyanuslar
d. Kireç Giderme: Suyun sertliğinin giderilmesidir.
Buz dağları Yeraltı suyu Yüzey suyu e. Klorlama: Su arıtımının son aşaması dezenfeksiyon
ve buzullar (%31,4) (%0,3)
(%68,3) olup bu amaçla ortama genellikle klor gazı eklenir.
Deniz Suyundan İçme Suyu Eldesi

Ɖ I. Yöntem: Üzeri cam bir fanus ile kaplı büyük bir
Göller Bataklıklar Nehirler havuza su alınarak suyun buharlaşması ve tuzundan
(%87) (%11) (%2)
arındırılması sağlanır. Buharlaşan su camla temasa
geçtiği yerde yoğunlaşarak damıtılmış su olarak ayrı
Su savurganlığını önlemek için diş fırçalarken, traş olur- su kanallarında toplanır.
ken ve banyo yaparken su sürekli akıtılmamalı, çamaşır
ve bulaşıklar biriktirilerek ekonomik programda yıkan- Ɖ II. Yöntem (Ters Ozmoz) : Ters ozmoz, derişimi fazla
malı, tarımda damlama ve püskürtme yöntemleri kulla- olan tuzlu su üzerine yapılan basınç ile su derişimi
nılmalı, damlayan musluk, sızdıran vana ve sifonlar tamir fazla olan bölgeden az olan bölgeye doğru geçer.
ettirilmelidir.
ŗ NT 2. EVDE KİMYA
Su döngüsü, suyun yeryüzü ile atmosfer arasında a. Gıdalar
farklı fiziksel hallerde yer değiştirmesidir.
Hazır Gıdalar ve Gıda Katkı Maddeleri
Su Sertliği Ɖ İnsanlar tarafından yenilen veya içilen her türlü mad-
deye (tütün ve ilaç hariç) gıda maddesi denir.
+2
+2
+2
-
Ɖ İçerisinde bol miktarda HCO , Fe , Ca ve Mg
3
iyonlarını içeren sulara sert su denir. Suların sert Ɖ Kaynağından elde edildiği gibi kullanılan gıda madde-
olması istenmeyen bir durumdur. Çünkü sert sular; lerine doğal, işlenmiş ve ambalajlanmış gıda madde-
lerine ise hazır gıda denir.
Ý Sabunun etkisini azaltır ve sabun sarfiyatını arttırır.
Ɖ Belli bir amaç için üretim, muamele, işleme, hazır-
Ý Sabun çökelti oluşturur ve lavaboları kirletir. lama, ambalajlama, taşıma ve depolama aşamala-
Ý Çamaşır ve bulaşık makinelerinin boru ve kazanla- rında gıdaya ilave edilen katkı maddelerine gıda katkı
rına zarar verir. maddesi denir.