Page 116 - tyt-tum-dersler-konu

BÖLÜM CANLILIĞIN TEMEL BİRİMİ

3 “HÜCRE”

CANLILIĞIN TEMEL BİRİMİ: HÜCRE Ɖ Prokaryotik ya da ökaryotik bazı hücrelerde hücre
zarının üzerinde hücre çeperi bulunur.
Kromatin
Mitokondri Çekirdek zarı Çekirdek
Porlar
Çekirdekçik
Sentriol Hücre Çeperi
Golgi aygıtı
EDİTÖR YAYINEVİ
Lizozom Ɖ Bakterilerde; peptidoglikan, mantarlarda; kitin, bitki-
Vesikül
lerde; selüloz yapıdadır.
Sitosol
Ý Hücre çeperi cansız ve tam geçirgen yapıdadır.
Plazma zarı
Granüllü
Granülsüz
endoplazmik Ribozom endoplazmik A) HÜCRE ZARININ YAPISI VE ÖZELLİKLERİ
retikulum
retikulum
Hücre Zarının Yapısı
Ɖ Canlıların, canlılık faaliyetlerini gerçekleştirebilen en
küçük yapı birimine hücre denir. Ɖ Hücre zarında protein (% 60 ), yağ (% 35) ve karbon-
hidrat (% 5 ) bulunur.
Ɖ Hücre, ilk olarak 1665 yılında Robert Hooke tara-
Glikolipit
fından şişe mantarında keşfedilmiştir. Daha sonra Hücre dışı Protein molekülleri Glikoprotein
mikroskobun da icadı ile birçok konu aydınlatılmış ve
hücre teorisi oluşturulmuştur. Bu teoriye göre;

( Tüm canlılar bir veya daha fazla hücreden oluşur.
Hücre İçi
( Hücre, tüm canlıların yapı ve işlev birimidir.
Yağ molekülleri
( Hücreler, kendinden önceki hücrelerden oluşur. Hücre zarı ile ilgili model akıcı mozaik zar modelidir.
( Tüm metabolik olaylar hücrelerde gerçekleşir. Ɖ
Ɖ Hücre zarının dış yüzeyinde bulunan glikoprotein,
( Hücreler kalıtım materyali içerir ve bu kalıtım mater- glikolipit ve oligosakkaritlerden oluşan yapıya gliko-
yali ana hücreden yavru hücrelere aktarılır.
kaliks denir.
Ɖ Hücreler yapılarına göre ikiye ayrılır:

Prokaryot Hücre Hücre Zarının Görevleri

Ɖ Zarla çevrili gerçek bir çekirdeği ve zarlı organelleri ( Hücreye şekil verir.
olmayan hücrelerdir. Bakteriler ve arkeler prokaryottur. ( Hücreyi dış ortamdan ayırır.

Ökaryot Hücre ( Hücreyi korur.
( Sitoplazmanın dağılmasını önler.
Ɖ Zarla çevrili gerçek bir çekirdeği ve zarlı organel-
leri olan hücrelerdir. Protistler, (amip, paramesyum, ( Madde alışverişini sağlar.
öglena gibi) mantarlar, bitkiler ve hayvanlar ökaryottur. ( Hücrenin tanınmasını sağlar.
Ɖ Ökaryot hücreler üç ana kısımda incelenir. ( Hücrenin bazı kimyasal maddelere cevap vermesini
sağlar.
Ý Hücre zarı
Ɖ Hücrelerin birbirini tanıması, bazı maddeleri tanıması
Ý Sitoplazma
ve alması zardaki glikoprotein ve glikoliptilerle sağ-
Ý Çekirdek lanır.