Page 46 - tyt-tum-dersler-konu

BÖLÜM

2 İNSANLIĞIN İLK DÖNEMLERİ

İNSANLIĞIN İLK İZLERİ Ɖ Nüfusun artışıyla sadece barınak olarak kullanılan
Ɖ İnsanlık tarihi çok uzun bir zamanı kapsadığından tarih, kulübeler, zamanla yapılar topluluğuna dönüşmüş-
tür. Bir ön girişi ile gerisinde dikdörtgen bir salondan
yazının bulunması esas alınarak iki temel döneme ayı- oluşan Megaron tipi evler İzmir’deki Limantepe ve
rılmıştır. Yazının bulunmasından (MÖ 3200) önceki Baklatepe höyüklerinde yapılan arkeolojik kazılarda
döneme Tarih Öncesi Çağlar, yazının bulunmasından bulunmuştur.
EDİTÖR YAYINEVİ
sonraki döneme ise Tarih Çağları denilmiştir.
Ɖ Tahılın beslenmede kullanılmaya başlanmasıyla bir-
Ɖ Eski çağlarda Dünya, buzullarla kaplı olduğu için likte yemek hazırlama işlemleri için uygun araç-ge-
insan yaşamına uygun değildi. Buzulların yavaş reçler (öğütme ve dibek taşları gibi) üretilmiştir.
yavaş erimeye başlamasıyla birlikte özellikle kuzey
yarım kürenin bazı alanlarında ılıman iklim kuşakları
oluşmuştur. Bunun sonucunda ilk yerleşme ile ilgili EK BİLGİ
hareketler bu kuşakta görülmeye başlanmıştır. Sözlü Kültür
Ɖ İlk yerleşimler Mezopotamya’da ortaya çıkmıştır.
Bereketli Hilal olarak da adlandırılan bu coğrafyada Ɖ İnsanlığın yeryüzü serüveni ile başlayan ve tabi-
iklim giderek insan yaşamına uygun hâle gelmiş ve atla yüzleşmesi ile ilk ürününü veren, bireyin kendi
bu bölgede nüfus artmaya başlamıştır. dışındaki dünyayı algılaması ile yeni şekiller kazan-
maya başlayan kültür, yerküre üzerinde insanların
İlk İnsanların Hayat Tarzı ve Geçim Kaynakları dağılım bölgelerine göre farklılaşmaya başlamış ve
Ɖ Yazının icadından önceki dönemde birçok yerin her topluluğa göre o topluluğun yaşadığı coğrafya-
buzullarla kaplı olması insanları mağaralarda, ağaç nın da katkıları ile çeşitlenmiştir.
kovuklarında ve büyük kaya sığınaklarında yaşamak Ɖ Her toplumun kendine has mitolojileri ve kuruluş
zorunda bırakmıştır. İnsanların geçim kaynağı avcılık efsaneleri vardır. Sözlü kültür; bu efsane ve mito-
ve besin toplayıcılığı şeklinde başlamıştır. Doğada lojilerin kuşaktan kuşağa aktarılmasıyla ortaya çık-
hazır buldukları meyveleri, bitkileri, bitki köklerini top- mıştır.
layarak ve çevredeki hayvanları avlayarak geçimlerini Toplumlar, sözlü kültürlerini oluştururken çevrele-
sağlarken giysi olarak da hayvan postlarını kullanmış- Ɖ rinde olup biten ve kendilerini etkileyen bütün olay
lardır. Besin kaynaklarını bulabilmek için yer değiştir- ve unsurları kullanmıştır.
mek zorunda kalmışlardır.
Ɖ Göçebe bir hayat süren ve tüketici bir toplum yapısı
(avcılık-toplayıcılık) özelliklerine sahip olan insanlar, Tarih Öncesi Dönemlendirme
iklimin ılımanlaşmasıyla birlikte daha iyi koşullarda
yaşamaya başlamışlardır. Ancak avcılık ve toplayı- Ɖ Tarih öncesi devirler sınıflandırılırken insanların kul-
cılığı sürdürmüşlerdir. Buzul Çağının sona ermesi lanmış oldukları araç-gereç ve madenlerden yola
verimli tarım alanlarının ortaya çıkmasına da zemin çıkılmıştır. Ayrıca üretim ve yerleşme koşulları daha
hazırlamış; toprağı ekip biçmeye başlayan insanoğlu, sonradan bunlara eklenmiştir. Tarih öncesi devirler
akarsu boylarında köy denilen ilk yerleşim birimlerini her yerde aynı zamanda gerçekleşmemiştir.
kurmuştur. (Yerleşik hayat - üretici toplum yapısı)
Ɖ Topraktan yaptıkları kap kacak gibi temel gereksinim ŗ NO
araçlarını fırınlayarak daha sağlam hâle getirmişler- ¡ Yazıdan önceki dönemlerin başlangıç ve bitiş
dir. Böylece seramik sanatı ortaya çıkmıştır. Ayrıca zamanları bölgelere göre farklılık gösterdiği için
insanlar saban, orak gibi tarım aletleri yapmaya baş- devirleri birbirinden kesin çizgilerle ayırmak zor-
lamışlar; tarımsal üretim yapabilmek için bataklıkları laşmıştır. Bu nedenle tarih öncesi devirler bölgesel
kurutup sulama kanalları açmışlardır. olarak adlandırılmıştır.

Ɖ İnsanoğlunun verimi yüksek tahılları seçmesi ve tahıl- ¡ Üç Çağ Sistemi: Tarih öncesi devirler ilk kez C. W.
ların sulak bölgelerde ekilebileceğini anlaması, insan- Thomson (Tamsın) tarafından arkeolojik sıralama
lık tarihinde ilk defa tarımsal üretime dayanan bir eko- dikkate alınarak taş, tunç ve demir devri şeklinde
nominin oluşmasını sağlamıştır. Çayönü (Diyarbakır) üçe ayrılmıştır. 1865 yılında J. Lubbock (Labık) Üç
ve Cafer (Malatya) höyüklerinde dünyanın en eski Çağ Sistemini yeniden ele alarak Taş Çağını; Eski
buğday türlerinden birisi olan Emmer evcil buğdayı- (Paleolitik) ve Yeni (Neolitik) Taş Çağı şeklinde
nın bulunması Anadolu’nun tahılın ana vatanı oldu- ikiye ayırmıştır. Bu sıralama bazı değişikliklerle
günümüze kadar devam etmiştir.
ğunu kanıtlamıştır.