Page 42 - tyt-tum-dersler-konu
P. 42

300                                                                    ANLATIM BOZUKLUKLARI

             X    ÖRNE  SÖR                                 X    ÖRNE
             Ne  kadar  hasta  olduysa  da  hiç  bitkin  düşmedi  ama   Öğle üzeri biraz konuşulup kütüphaneye geçtik.
             direnci yerindeydi.                            Film seyrettikten sonra biraz konuşuldu.
             Bu cümledeki anlatım bozukluğu aşağıdakilerin han-  Bütün sözlere kulak vermişse de hiçbir şey anlaşıla-
             gisinden kaynaklanmaktadır?
                                                            mamış.
             A)  Yüklemin eksikliğinden
             B)  Cümleciklerin ortak özneli olmasından
                                                            Noktalama İşaretlerinin Eksikliği
             C)  Yanlış ilgeç kullanılmasından
             D)  Gereksiz yere bağlaç kullanılmasından      Noktalama  işaretleri,  cümlelerdeki  anlamın  belirgin  bir
                                                            şekilde ifade edilmesi için kullanılır. Noktalama işareti-
                              EDİTÖR YAYINEVİ
             E)  “da” yerine “ama” bağlacı kullanılmasından  nin  kullanılmaması  anlamın  başka  yönlere  kaymasına
       Türkçe  ˜     ÖZÜ                                    neden olabilir. Bu durum en çok virgül işaretinin eksikli-

             Öncül cümle incelendiğinde “ama” bağlacının gereksiz   ğinden kaynaklanmaktadır.
             olduğu anlaşılacaktır. Doğru cevap D seçeneğidir.
             X    ÖRNE  SÖR
                                                            X    ÖRNE
             Oraya gidersen Etnografya ya da Kurtuluş Savaşı müze-  İhtiyar adamın nereye gideceğini hemen tahmin etmişti.
             lerini gezmelisin.
                                                            Bu  cümleden  iki  anlam  çıkarılabilir:  “O”  yani  üçüncü
             Bu cümledeki anlatım bozukluğu aşağıdakilerin han-
             gisinden kaynaklanmaktadır?                    tekil kişi, ihtiyar bir adamın nereye gittiğini tahmin etmiş
                                                            (Bu durumda özne “O”dur.)
             A)  Yanlış bağlaç kullanılmasından
                                                            İhtiyar bir kişi, adamın nereye gittiğini tahmin etmiş ola-
             B)  Koşul cümlesi olmasından                   bilir. (Bu durumda özne “İhtiyar”dır.)
             C)  Nesnenin yanlış yerde bulunmasından        Bu  cümleyi  dile  getiren  anlatıcı  “ihtiyar”  sözcüğünü
             D)  Yüklemin gereklilik kipinde olmasından     özne olarak kullanmışsa anlam karışıklığını önlemek için
                                                            bu sözcükten sonra mutlaka virgül getirmelidir.)
             E)  İsim tamlamasının gereksiz kullanılmasından
             ˜     ÖZÜ
                                                            X    ÖRNE  SÖR
             Öncül  cümleye  baktığımızda  “ya da”  bağlacının  değil
             “ve”  bağlacının  kullanılmasının  doğru  olduğunu  görürüz.   Aşağıda verilen anlatım bozukluklarından hangisi
             Doğru cevap A seçeneğidir.                     noktalama eksikliğinden kaynaklanmamaktadır?
                                                            A)  Kadın şoförü şöyle bir süzdü.
             Çatı Uyuşmazlığı
                                                            B)  Misafir odasına doğru yürüdü.
             Birleşik cümlelerde görülen bir anlatım bozukluğudur. Bu
             cümlelerde  temel  cümlenin  etken  olup  yan  cümleciğin   C)  Genç sürücüye bir şeyler söyledi.
             etken olmaması ya da temel cümlenin edilgen olup yan   D)  Yabancı dükkândaki eşyaları beğenmedi.
             cümlenin edilgen olmamasından kaynaklanan bir anla-
             tım bozukluğu söz konusudur.                   E)  Son derste belgisiz ve sayı sıfatlarını öğrendik.

             X    ÖRNE
                                                            ˜     ÖZÜ
             Ödevler yapıldıktan sonra bir kenarda çay içtiler.  A’ da “Kadın şoförü...” B’de “Misafir odasına...” C’de
             Bu cümlede temel cümlenin yüklemi olan “içtiler” söz-  “Genç  sürücüye...”  D’de  “Yabancı  dükkândaki...”
             cüğü  etken,  yan  cümlecikteki  “yapıldıktan”  sözcüğü   ifadelerinde  virgül  eksikliğinden  kaynaklanan  anlatım
             edilgen  olduğundan  anlatım  bozukluğu  oluşturmuştur.   bozukluğu vardır. Ancak E’de tamlama yanlışlığı vardır.
             Cümle  “Ödevleri  yaptıktan  sonra  bir  kenarda  çay   Cümlenin  doğrusu;  “Son  derste  belgisiz  sıfatları  ve
             içtiler.” şeklinde ya da “Ödevler yapıldıktan sonra bir   sayı  sıfatlarını  öğrendik.”  şeklinde  olmalıdır.  Doğru
             kenarda çay içildi.” şeklinde düzeltilebilir.  cevap E seçeneğidir.
   37   38   39   40   41   42   43   44   45   46   47