Page 48 - tyt-tum-dersler-konu

334 ORTA ÇAĞ’DA DÜNYA
Orta Çağ’da Ticaret Yolları Ɖ Kara ordusu sınırlarda oturan birliklerle merkezde
bulunan ve her cepheye gönderilen esas kuvvet-
Kral Yolu: Anadolu’da Ege bölgesinde bulunan Sar-
des’ten başlayıp Pers İmparatorluğu’nun başkenti Sus’a lerden oluşurdu. 7. yüzyıldan itibaren kara ordusu
kadar uzanan Kral Yolu Pers İmparatoru Darius tarafın- piyade ve süvari olmak üzere iki kola ayrılmıştı. Silah
dan yaptırılmıştır. Lidyalılar tarafından tamir edilen bu yol olarak kılıç, kalkan, mızrak, zırh, çeşitli savaş baltaları
ticarette önemli bir yere sahip olmuştur. ve mancınıklar kullanılıyordu.
Ɖ 14. yüzyıldan sonra Avrupa’da askerlik mesleği ortaya
çıkmıştır. İngiltere ve Fransa gibi krallıklar ordularında
İpek Yolu: İlk ve Orta çağlarda Çin ve Orta Doğu ile Batı ücret karşılığında asker çalıştırmışlardır. Savaşlar
ülkeleri arasındaki transit kara ticaretinde kullanılan en daimi ordu içindeki süvariler tarafından yapılmıştır.
işlek ticaret yoludur. Doğu ve Batı kültürleri arasında bir Ancak 14. yüzyıldan itibaren devletler sürekli piyade
köprü konumunda olan İpek Yolu’na hakim olmak için kıtaları bulundurmaya başlamıştır.
EDİTÖR YAYINEVİ
Çinliler, Türkler, Moğollar, Araplar, Farslar ve Ruslar
sürekli siyasi ve askeri mücadelelere girmişlerdir. İpek Ɖ Sasani ordusu Orta Asya Türk devletlerindeki ordu
Yolu’na sahip olan aynı zamanda dünya siyasetinde teşkilatında olduğu gibi onlu sisteme göre düzenlen-
etkili olmuştur. mişti. Bu ordu, süvari birlikleri ve yaya birlikleri olmak
üzere iki esas unsura dayanıyordu.
Ɖ Moğollar çok iyi eğitim görmüş, disiplinli ordular yetiş-
Baharat Yolu: Hindistan’dan başlayarak İran Körfezi tirmişlerdi. Tamamına yakını süvariden oluşan Moğol
Tarih ve Irak üzerinden Suriye limanlarına uzanan, Kızılde- ordusu onlu sisteme göre düzenlenmişti. Cengiz
niz yoluyla Süveyş ve Akabe’ye oradan da kara yoluyla Han’ın savaş stratejilerinin başında meşhur gönüllü-
İskenderiye’ye ulaşan ticaret yollarından biridir. ler taburu gelmektedir. Gönüllüler ordusu, düşman
ordusunun tamamen yok edilmesini sağlayan, anah-
tar görevi gören önemli bir birliktir.
Kürk Yolu: Don Nehri’nin denize döküldüğü yerden baş-
layıp Ural Dağları ve Güney Sibirya ormanları sınırından
Altaylar’a Sayan Dağları üzerinden de Çin ve Amur Neh-
ri’ne ulaşan tarihi ticaret yoludur. Bu yol üzerinde sincap, KANUNLAR GELİŞİYOR
sansar, tilki, samur, kunduz, vaşak, gelincik ve geyik gibi
tüyleri güzel ve yumuşak olan hayvan derileri ve postları Ɖ İlk siyasi organizasyonlarda, devlet ve toplum haya-
taşınmıştır. tının düzen ve disiplinle yürütülmesi için her türlü
hukuki iş, gelenek hâline gelmiş kurallara göre düzen-
leniyordu. Daha sonraki zamanlarda örf ve adetlerden
oluşan geleneksel hukuk kuralları yazılı hâle getirilmiştir.
Ɖ Roma İmparatorluğu’nda da hukuk kuralları buna
ORTA ÇAĞ’DA ORDU benzer bir şekilde gelişme göstermiştir. Roma şeh-
rinin kuruluşundan yani MÖ 753 yılından başlayıp
Ɖ İlk Çağ’dan itibaren devletler; varlıklarını devam etti- Doğu Roma İmparatoru Justinianus’un (Justinya-
rebilmek, savaşlarda başarılı olabilmek, huzur ve nus) ölümüne kadar (565) geçen sürede Roma ve
düzeni sağlayabilmek için güçlü askeri teşkilatlar kur- Roma’nın egemenliği altındaki ülkelerde uygulanan
maya başlamıştır. Bu anlayış Orta Çağ’da da devam hukuka Roma Hukuku denir. Bu hukuk sisteminin ilk
etmiştir.
basamağını 12 Levha Kanunları oluşturmaktadır.
Ɖ Roma İmparatorluğu’nun yıkılmasından sonra geçen 12 Levha Kanunları ve diğer Roma kanunları Justinia-
sürede başta Frank Krallığı olmak üzere yerine kuru- Ɖ
lan diğer krallıklar ve Roma Kilisesi, Roma ordu siste- nus tarafından toplanarak çağın ve toplumun ihtiyaç-
mini benimsediler. Çoğunluğu düzenli ve eğitimli ağır ları dikkate alınarak yeniden düzenlenmiştir. Düzenle-
piyadelerden oluşan ordunun, yardımcı birlikleri ise nen bu kanunlarla hukuk kurallarında ilk defa kamu ve
süvarilerden oluşmuştur. Ancak feodalite düzenine özel hukuk ayrımı yapılarak; aile, kişi ve miras hukuku
geçilmesiyle şövalyelik ortaya çıkmıştır. konularında yapılan düzenlemeler günümüz medeni
Ɖ Şövalye Orta Çağ Avrupası’nda seçkin ve profes- hukukunun temelini atmıştır.
yonel bir atlı askeri sınıftı. Kralın ve diğer soyluların Ɖ Moğol İmparatorluğu’nda hukuk ve askerlik işlerini
hizmetinde yer alan şövalyelik ilk olarak Frank Krallı- düzenleyen kanunlara Cengiz Han Yasası ya da
ğı’nda kendisini göstermiştir. Büyük Yasa adı verilmiştir. Cengiz Han Yasası’nın
Ɖ Bizans ordusu kara ve deniz kuvvetlerinden meydana bir kısmı Cengiz Han tarafından oluşturulurken diğer
geliyordu. İmparatorluğun kurulduğu dönemde kara kısmı ise Türk ve Moğol törelerinin yazılı hâle getiril-
ordusu iyi örgütlenmiş ve iyi eğitim görmüştü. mesiyle oluşturulmuştur.