Page 12 - 10. SINIF COĞRAFYA ÖĞRETEN PARAGRAF - GİRİŞ YAYINLARI
P. 12
4. ünite: Çevre ve toPlUm PARAGRAF TESTI 2
1 3 Japonca bir kelime olan tsunami (liman dalgası); okyanus
I� Ayrıca volkanik patlamalar ve karstik alanlardaki ve deniz dibinde meydana gelen deprem, volkanizma ve
mağara tavanlarının çökmesi ile oluşan depremler toprak kaymaları sonucu oluşur. Bu sözcük, 1896 yılında
de vardır. Japonya'da 21.000 kişinin ölümüne yol açan Büyük Meiji
tsunamisi sonrası Japonların yardım çağrılarıyla litera-
II� Depremlerin büyük bölümü, yer kabuğunun fay hat- türe girmiştir. Tsunamiler; oluşum, yayılma ve sel-tufan
ları boyunca kırılmasıyla oluşan tektonik depremler olmak üzere üç aşamada gerçekleşir. Oluşum evresinde
şeklindedir. okyanus ya da deniz tabanında deprem meydana gelir.
III� Jeolojik kökenli olan deprem, yer kabuğunda mey- Bunun sonucunda okyanus ya da deniz sularının dengesi
dana gelen sarsıntılar sonucu oluşur. bozulur ve su kütlesi karmaşık bir yapı alır. Yayılma evre-
IV� Özellikle insanların faaliyetlerini olumsuz etkileyen bu sinde dalgalar, deprem bölgesinden kıyılara doğru hızla
tür depremler, sonuç olarak afete neden olabilmek- yayılır. Sel-tufan evresinde ise kıyılarda yer alan yerleş-
GİRİŞ YAYINLARI
tedir. meler, tesisler ve limanlar su altında kalır. Tsunaminin
etkisi ilk olarak deniz suyunun yavaş yavaş ve bir metre
Numaralandırılmış cümlelerden hangileri bir parag- kadar yükselip alçalması ile belli olur. Bu dalgalar, aynı
rafın giriş cümlesi olamaz? zamanda sonraki dalgaların da habercisidir. Bu durumda
A) Yalnız I B) Yalnız IV C) II ve III kıyıdan hemen uzaklaşmak gerekir.
D) I ve IV E) I ve II Bu metinde “tsunami” ile ilgili aşağıdakilerden hangi-
sine değinilmemiştir?
A) İlk olarak deniz suyunun hareketleri ile belli olduğuna
B) Ne anlama geldiğine
2 Türkiye, Akdeniz-Himalaya Deprem Kuşağı'nda yer aldı- C) Ne zaman konuşulmaya başlandığına
ğından ülkenin hemen hemen her bölgesinde çok sayıda D) Farklı evrelerinin olduğuna
fay hattı oluşmuştur. Bu nedenle fay hatlarının bulunduğu E) Yayılma evresinde dalgaların sular altında kaldığına
alanlarda çok sık depremler meydana gelmektedir. Tür-
kiye'de faylar; Kuzey Anadolu Fay Kuşağı (KAF), Batı 4 Yeryüzünde depremlerin yoğun olarak görüldüğü alanlar
Anadolu Fay Kuşağı (BAF) ve Doğu Anadolu Fay Kuşağı
(DAF) olmak üzere üç ana kuşak oluşturur. KAF; batıda üç ana kuşak oluşturur. Bunlar; Pasifik Deprem Kuşağı,
Akdeniz-Himalaya Deprem Kuşağı ve Atlantik Deprem
Saros Körfezi'nden başlayarak Marmara Denizi, Düzce,
Amasya ve Erzincan üzerinden Van Gölü’nün kuzeyine Kuşağı'dır. Pasifik ve Akdeniz-Himalaya Deprem kuşak-
ları üzerinde bulunan Şili, Peru, Meksika, Filipinler, Endo-
kadar uzanır. BAF, Batı Anadolu'daki horst ve graben-
lere paralel olarak uzanan çok sayıda faydan oluşur. DAF nezya, Çin, Japonya, İtalya, Yunanistan, İran, Pakistan ve
Türkiye büyük can kayıplarına neden olan depremlerin
ise Doğu Afrika'dan başlayarak Amik Ovası, Kahraman-
maraş, Bingöl, Van ve Hakkâri’ye kadar uzanır. Aktif fay yaşandığı başlıca ülkelerdir. Büyük bir kara parçasının
bulunmadığı Atlantik Deprem Kuşağı'nda ise deprem-
kuşakları olarak gösterilen bu alanlar en tehlikeli deprem
bölgesidir. Ülke yüz ölçümünün %66’sını oluşturan bu lerin afete neden olma olasılığı daha düşüktür. Bunun
yanı sıra Avustralya, Arabistan Yarımadası, Büyük Sahra
alanlarda toplam nüfusun yaklaşık %71’i yaşamaktadır.
Çölü, Kanada, İskandinavya Yarımadası, Doğu Avrupa
Bu metnin dil ve anlatımıyla ilgili; ve Asya’nın kuzeyi geçmiş jeolojik zamanlarda oluştukla-
I� Benzetmeye başvurulmuştur. rından dolayı dünyada deprem riskinin en düşük olduğu
alanlardır.
II� Karşılaştırma yapılmıştır.
III� Neden- sonuç cümlesi vardır. Bu metinde yazar, düşünceyi geliştirme yollarından
hangilerine başvurmuştur?
IV� Sayısal verilerden yararlanılmıştır.
A) Tanımlama- Karşılaştırma
V� Tanımlama yapılmıştır.
B) Benzetme-Tanık gösterme
numaralandırılmış ifadelerden hangileri yoktur? C) Örneklendirme- Tanımlama
A) I ve III B) II ve IV C) III ve V D) Örneklendirme - Karşılaştırma
D) I ve IV E) I ve V E) Sayısal verilerden yararlanma- Benzetme
Giriş Yayınları / 10. sınıf Coğrafya 41
