Page 6 - 10. SINIF COĞRAFYA ÖĞRETEN PARAGRAF - GİRİŞ YAYINLARI

1. ünite: doğal sistemler PARAGRAF TESTI 3

1 Yeryüzü incelendiğinde bazı bölgelerin yüksek, dağlık ve 3
engebeli; bazı bölgelerin de alçak ve düz alanlara sahip I� Biriken ve sertlik dereceleri birbirinden farklı olan
olduğu görülür. Bu alanlar, sürekli aynı kalmayıp çeşitli tortul tabakalar, levhaların yaklaşması sonucu yan
faktörlerin etkisiyle zaman içerisinde değişikliğe uğrar. basınçlara uğrar.
Yeryüzü şekillerinin bir kısmı, oluşumları için gerekli olan
enerjiyi mantodaki konveksiyonel akımlardan alır. Bu II� Buna bağlı olarak kıvrım ve kırık dağları oluşur.
enerjinin sonucunda meydana gelen iç kuvvetler yeryüzü III� Dış kuvvetler tarafından aşındırılan malzemeler;
şekillerinin oluşmasını sağlar. İç kuvvetlerin oluşumu deniz, göl vb. su kütlelerinin tabanlarında birikerek
sürecinde yer kabuğunda meydana gelen hareketlere binlerce metre kalınlığında tortul tabakalar oluşur.
tektonik hareket adı verilmektedir. İç kuvvetler; epiroje- IV� Esnek olan tortul tabakaların kıvrılıp yükselmesiyle de
nez, orojenez, volkanizma ve deprem olmak üzere dört kıvrım dağları oluşur.
gruba ayrılır.
GİRİŞ YAYINLARI
V� Kıvrılan tabakaların yükselen kubbe şeklindeki kısım-
Bu metinde yazar, düşünceyi geliştirme yollarından larına antiklinal, çukurlaştığı kısımlarına da senklinal
hangilerine başvurmuştur? denir.
A) Tanımlama-Karşılaştırma Yukarıdaki numaralandırılmış cümlelerle anlamlı bir
B) Benzetme-Tanık gösterme paragraf oluşturmak için sıralama nasıl olmalıdır?
C) Örneklendirme-Benzetme A) II -III- I -V- IV
D) Tanık gösterme-Karşılaştırma B) II -III- V- I- IV
E) Sayısal verilerden yararlanma- Benzetme C) III -II- IV- I- V

D) III- I- II- IV -V
E) I- II- IV- III- V

2 (I) Geniş yer kabuğu parçalarının yükselip alçalması ola- 4 Dünya'nın oluşumundan bugüne kadar dört büyük oro-
rak adlandırılan epirojenez, dikey bir doğrultuda ve yavaş jenez olayı meydana gelmiştir. Yeryüzünün ilk kıvrım
gerçekleşir. (II) Farklı yoğunluk ve kalınlıktaki yer kabuğu dağları Prekambriyen'de oluşan Huron Kıvrımları'dır.
parçaları manto üzerinde yüzer durumdadır. (III) Bu par- Yeryüzünün eski kıta çekirdekleri olan bu kıvrım dağ-
çalar, yoğunluk ve kalınlıklarına göre mantoya az ya da ları, milyonlarca yıldır aşındığı için düzleşip sertleşmiş-
çok gömülerek dengede durur. (IV) Bu dengeye izostatik tir. Paleozoyik'te Kaledoniyen ve Hersiniyen kıvrımları
denge adı verilir. (V) Herhangi bir yerde epirojenez ola- oluşmuştur. Kaledoniyen Kıvrımları'na İskoç ve Norveç
yının meydana gelebilmesi için izostatik dengenin bozul- dağları, Hersiniyen Kıvrımları'na ise Ural ve Appalaş dağ-
ması gerekir. (VI) Bozulan denge sonucu yükselerek olu- ları örnek verilebilir. Mesozoyik ve Tersiyer'de başlayıp
şan kara parçasına jeoantiklinal (kara kütlesi), alçalarak bugün de oluşumu devam eden Alp Kıvrımları, dünyanın
oluşan okyanus ve deniz çukurluklarına da jeosenklinal genç dağları arasında yer almaktadır. Alpler, Kayalıklar,
(deniz çukuru) adı verilir. Himalayalar ve And Dağları bu genç oluşumun başlıca-
larıdır.
Bu metinde numaralandırılmış cümlelerin hangisin-
den sonra “Bu denge, yer kabuğu parçalarına ait ağır- Bu parçada aşağıdaki anlatım biçimlerinden hangisi
lıkların değişmesiyle bozulur.” cümlesinin getirilmesi kullanılmıştır?
en uygundur? A) Öyküleme B) Betimleme C) Açıklama

A) II B) III C) IV D) V E) VI D) Tartışma E) Benzetme

Giriş Yayınları / 10. sınıf Coğrafya 7